بررسی وضعیت بیابان زایی دراستان خراسان شمالی

بوم سازگان های مناطق خشک با سطحی معادل 7/44 میلیون کیلومترمربع، تقریبا 30 درصد خشکی های کره زمین را شامل می شوند که از این مقدار، حدود 39 درصد آن (معادل 4/17 میلیون کیلومترمربع) در شمار مناطق نیمه خشک قرار دارند. بیش از90 درصد مناطق نیمه خشک جهان در 27 کشور متمرکز شده است. تقریبا 20 درصد جمعیت جهان وابسته به این مناطق است. در کشور ما 86 درصد از کل سطح کشور، در شرایط خشک واقع شده و به نحوی چشمگیر و همه جانبه تحت تاثیر فعالیت های گوناگون انسانی است. شرایط شکننده بوم شناختی در مناطق خشک و نیمه خشک بیابانی از یک سو و بهره برداری های بی رویه و انحصار طلبانه انسان از سویی دیگر، زمینه گسترش بیابان ها شده و آن را به معضلی حاد در سطح ملی بدل کرده است. راه حل منطقی برای مهار بیابان زایی، پیش بینی تغییرات حادث شده در محیط طبیعی با پایش مداوم و فراکافت (تجزیه و تحلیل) داده ها است. بر این اساس، در مطالعه حاضر سعی شده است با مقایسه وضع موجود بیابان زایی در حال حاضر با وضعیت منطقه درگذشته، تغییرات حاصله و دلایل آن مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. براساس ستاده های بدست آمده، مشاهده می شود که 7/76 درصد از سطح استان در حال حاضر (1387) تحت تاثیر فرایند های مختلف بیابان زایی با شدت های متفاوت قرار دارد. تخریب پوشش گیاهی توام با فرسایش آبی و بادی (فرایند نوع اول) با 7/44 درصد از وسعت منطقه پدیده غالب است. فرسایش آبی توام با فرسایش بادی و تخریب پوشش گیاهی در وسعتی بالغ بر 3/24 درصد (فرایند نوع دوم) و نهایتا«و شوری ثانوی در وسعتی معادل 7/11 درصد در مرتبه سوم قرار دارد. از نظر طبقات بیابان زایی، طبقه بیابان زایی شدید با 6/36 درصد در ردیف اول و طبقات خیلی شدید، متوسط و جزئی به ترتیب با 4/14، 1/13، و 6/12 درصد در ردیف های بعدی قرار دارد.