جغرافیای سیاسی جهان اسلام

منشاء حقیقی وحدت امت اسلامی همانا دین اسلام است که ریشه‏ ی اصلی خود را از فطرت انسان می ‏گیرد. تحولاتی که این دین فطری در طول تاریخ داشته فقط مربوط به فروع جزیی احکام بوده که از تنوع موقعیت‏ های حیات انسانی در جوامع مختلف سرچشمه گرفته است. اصول و مبادی کلی که متن دین الهی را تشکیل می‏ دهند همواره در طول تاریخ متحد بوده‏ا ند، این وحدت فکری و ایدیولوژیکی مهم‏ترین مبنای وحدت در جامعه اسلامی است. برای استقرار وحدت و همبستگی در بین یک جمع یا امت، اشتراک در عقیده و جهان بینی از مبادی اولیه بوده و بدون وجود چنان اشتراکی هرگز نمی‏ توان در انتظار برقراری وحدتی حقیقی در بین افراد آن هم بود. امروزه در میان بیش از یک میلیارد مسلمان هیچ گونه اختلافی در مورد خدا، کتاب خدا، و پیامبر خدا وجود ندارد و قبله هم که سمبل یگانگی و اتحاد در عالم خارج است، هرگز مورد اختلاف نبوده است. این چهار پایه ‏ی اصلی وحدت همواره، چون پایگاهی مطمین برای حل کلیه‏ ی اختلافات جزیی می‏ تواند مورد رجوع قرار گیرد.