روش آزمون صدق کشف و شهود عرفانی

مقاله حاضر در پی یافتن راه های آزمون صدق کشف و شهودهای عرفانی است. نگارنده کوشیده است که به اختصار ماحصل تکاپوی متفکران مسلمان و فیلسوفان غرب در این باره را تقدیم خوانندگان گرامی بدارد. اندیشمندان مسلمان و بسیاری از فیلسوفان غربی همگی اعتبار معرفتی این گونه دریافتها و ادراکات را پذیرفته اند. برخی از غربی ها برآن هستند تا وجوه تشابه این تجربه ها را با تجربه های حسی روشن ساخته و اعتبار و روش آزمونی همچون ادراکات حسی برای آنها رقم زنند. تا آنجا که نگارنده جست وجو کرده است آنان در این زمینه چندان موفقیتی به دست نیاورده اند. اما اندیشه وران مسلمان در این زمینه راه دیگری پیموده اند. از دید ایشان، مهمترین معیارهای عام سنجش اعتبار مواجید عرفانی عبارتند از: 1. مطابقت با آموزه های کتاب معصوم الهی (قرآن) و سنت امامان معصوم؛ 2. تطبیق با احکام قطعی عقلی. مسلمانان در مقایسه با متفکران غربی، معرفت آموزی تجربه دینی و عرفانی را نسبت به حال تجربه و پس از آن و نیز نسبت به تجربه گر و غیرتجربه گر با دقت و تفصیل بیشتری رصد کرده اند. شرح این مساله در متن مقاله مرور خواهد شد.