عرفان شریعت گرا و شریعت گریز

بحث درباره معانی و مقصود از شریعت در عرفان و ضرورت شریعت گروی در سیر و سلوک عرفانی، تحلیل و ارزیابی عوامل و ریشه های انحراف نظری و عملی از شریعت و بیان مولفه های عرفان های شریعت گرا و شریعت گریز، از عمده مطالب مندرج در این مقاله است. کوشیده ام نشان دهیم که سالک الی الله ، خداخو و عارف حقیقی شدن، جز در پرتو شریعت حقه محمدی امکانپذیر نیست و شریعت آداب، اسرار و لایه های گوناگون دارد که سالک را در تمام مراحل و ساحت های سلوکی، تغذیه و تامین می کند. در عرفان حقیقی، التزام عملی به شریعت بیشتر و شدیدتر است و از دو ویژگی مهم در ریاضت معقول و معتدل برخوردار است:ا. تدریجی و آهسته آهسته؛ ب. مداوم و قابل عمل در تمام مقام ها و منازل که سالکان مجذوب و مجذوبان سالک، عامل به آن هستند.
شریعت نبوی، راه سلوک، سازوکار طی مقام های معنوی و عبودیت را در تمام اطوار و مراحل سلوکی تا مقام قرب و لقای رب عهده دار است و رهایی و گریز از شریعت، جز سقوط و خروج از دایره معنویت ناب چیز دیگری نیست. در ادامه، شریعت گریزی با رهیافت معرفت شناختی، روان شناختی، جامعه شناختی و سیاسی اجتماعی مورد سنجش و ارزیابی واقع شده است و نتیجه گرفته شده است که شریعت حقه محمدی تمام قانون ها، روش ها و نیازهای سالک را طی مقام های معنوی و فتوحات غیبی تامین می کند.