بررسی و مقایسه اثر مصرف خوراکی بذر گیاه اسپند با داروی متادون بر کمیت های رفتاری نشانگان ترک در موش های صحرایی نر

بیماری اعتیاد، به ویژه وابستگی به مرفین از جمله شایع ترین و لاعلاج ترین نوع بیماری ها است. با توجه به این مسئله و همچنین عدم درمان قطعی یا نبود فرایندهای پیشگیری برای ایجاد وابستگی به مواد مخدر و از طرفی با توجه به توصیه های زیاد و گرایش امروزه طب نوین به طرف طب سنتی، در این مطالعه با هدف کارآمدسازی طب گیاهی به دلیل ارزانی، در دسترس بودن و عوارض جانبی کمتر، به اثر مصرف خوراکی دانه گیاه اسپند بر روند اعتیاد به مرفین پرداخته شده است.
حیوانات با مصرف افزایشی مرفین از طریق آب آشامیدنی طی 21 روز معتاد شدند. پس از ایجاد وابستگی برای مشاهده پارامترهای رفتاری نشانگان ترک فارماکولوژیک در گروه مربوط، نالوکسان به صورت داخل صفاقی (5/2 میلی گرم در هر کیلوگرم) تزریق و علایم نشانگان ترک تا 40 دقیقه بعد از تزریق مشاهده شد. در گروه نشانگان ترک فیزیولوژیک، علایم 48 ساعت بعد از قطع مصرف مرفین ثبت شد. در گروه های مورد درمان همگی به شکل خوراکی تجویز شد. اسپند با نسبت 25/6 در غذای حیوان، متادون و رها به ترتیب با دوز 30 میلی گرم در هر کیلوگرم و 7/1 میلی لیتر در هر کیلوگرم در آب خوراکی حیوانات تجویز شد.
از علایم قابل شمارش در نشانگان ترک فیزیولوژیک رفتار انزال توسط متادون نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری داشت (05/0 P<). همچنین رفتار دندان قروچه توسط متادون، اسپند و رها نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری پیدا کرد (05/0 P<). از طرفی بروز علامت غیرقابل شمارش اسهال توسط متادون به مقدار بارزی نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. از رفتارهای نشانگان ترک فارماکولوژیک علایم قابل شمارش پریدن، انزال و دندان قروچه توسط متادون اسپند و رها نسبت به گروه های کنترل خود کاهش معنی داری یافت (به ترتیب 05/0 و 01/0P<). به علاوه، علامت غیرقابل شماش اسهال در نشانگان ترک فارماکولوژیک به شکل بارز توسط متادون و اسپند کاهش یافت. در نهایت مقایسه مقیاس نشانگان ترک در گروه های ترک فیزیولوژیک و فارماکولوژیک نشان می دهد که اگرچه متادون در هر دو نوع ترک مؤثر است اما اثر اسپند در ترک فیزولوژیک بارزتر از متادون درمانی است.
به طور کلی نتایج این تحقیق اثر بارز مصرف خوراکی پودر دانه گیاه اسپند را در کاهش بروز بسیاری از علایم قابل شمارش و غیرقابل شمارش مرفین نشان می دهد. همچنین داده های تحقیق اثر شاخص تر گیاه را در ترک علایم فیزیولوژیک مرفین نسبت به درمان با داروی متادون بیان می دارد.