نقش عوامل محیطی در استراتژی بهره برداری پایدار از جاشیرزاران با تاکید بر عوامل خاکی و توپوگرافی

مطالعه موردی: جاشیرزاران شمال استان فارس
چکیده:
بیشتر گیاهان خانواده چتریان از ذخایر با ارزش صنعتی، دارویی، علوفه ای و حفاظتی کشور می باشند. جاشیرزاران ایران دربردارنده خانواده گیاهان چتریان با گونه غالب گیاه جاشیرPrangos ferulacea (L.) lindl. است. دانش بومی، این گیاه را در زمره بهترین گیاه مرتعی ایران دانسته و از بروز تغییراتی کیفی در آن آگاه است. مرتعداران سنتی ایران، گیاه مذکور را در هنگام سبز بودن که برای دام سمی است، جمع آوری و پس از خشک شدن به دام می دهند. توجه روز افزون دامداران به این گیاه و برداشتهای بی رویه، اختلال در امر زادآوری و نیز تخریب زیستگاه آن را موجب شده است. به نظر می رسد، با شناخت عوامل محیطی تشکیل دهنده زیستگاه طبیعی این گیاه و رعایت جنبه های بوم شناختی در بهره برداری آن، حفاظت و استفاده پایدار از گیاه جاشیر میسر باشد. در این تحقیق که با نگرشی بوم شناختی و با کاربرد روش تحلیل عوامل محیطی، در مراتع ییلاقی شمال استان فارس انجام شده است، بر اساس شناسایی اولیه فلور منطقه، 5 رویشگاه معرف جاشیر (تیمارگون، آسپاس، خرم بید، سیمکان و کوه بل) انتخاب شد. درصد تاج پوشش و فراوانی نسبی گونه ها در مناطق معرف ارزیابی و نمونه های خاک در دو عمق (10- 0 سانتیمتر) و (10- 50 سانتیمتر) در مکان های مذکور برداشت گردید. برای تعیین ارتباط بین گونه و عوامل محیطی از تحلیل گرادیان مستقیم CCA استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های محیطی (خصوصیات خاک، توپوگرافی و پوشش) با متغیرهای مورد بررسی از نرم افزار PC-ORDversion4.17 استفاده گردید. تلفیق نتایج حاصل از روش های آنالیز پوشش گیاهی با برخی از عوامل خاکی بیشترین همبستگی پراکنش گونه جاشیر را با میزان ازت، فسفر و بافت خاک و نیز بیشترین همبستگی را با برخی از عوامل توپوگرافی از جمله شیب و ارتفاع منطقه نشان داد. با توجه به دستاوردهای این تحقیق می توان اذعان نمود مدیریت و بهره برداری پایدار با اتخاذ سیستم های چرا منطبق با شرایط اقلیمی- بوم شناختی و رعایت اصول علمی مرتعداری مقدور است.
زبان:
فارسی
در صفحه:
190
لینک کوتاه:
magiran.com/p736687 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!