بررسی فاکتورهای کنترل کننده توزیع عناصر جزئی (شامل عناصر نادر خاکی) در طی فرایندهای بوکسیتی شدن در کانی شیته، خاور بوکان، شمال باختر ایران

نهشته بوکسیت کارستی کانی شیته، در 19 کیلومتری خاور بوکان، در جنوب استان آذربایجان شرقی، شمال باختر ایران واقع شده است. این افق در مرز بین سازندهای کربناتی- شیلی روته (پرمین میانی تا بالایی) و کربناتی الیکا (تریاس زیرین) قرار داشته و شامل 5 واحد سنگی جدا از هم است. شواهد صحرایی، مطالعات سنگ نگاری و کانی شناسی نشان داده اند که نوسانات شرایط آب و هوایی به همراه تنش های ساختاری تاثیر بسزایی در تشکیل این افق داشته اند. الگوی توزیع REEها (بهنجار شده به کندریت)، تفریق و غنی شدگی شدید LREEها نسبت به HREEها و نحوه تشکیل برجازای افق را نشان می دهند. محاسبات شاخص هوازدگی مطلق، فرض Nb به عنوان عنصر بی تحرک و پوسته قاره ای بالایی به عنوان منشا برای مواد مادر، نشان می دهند که فرایندهای شستشو و تثبیت، دو تنظیم کننده اصلی در تمرکز عناصر جزئی در این افق هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهند که توزیع Al، Fe و Si تاثیر زیادی در تغییرات نسبت La/Y، توزیع عناصر جزئی در سیستم بازماندی و ناهنجاری Eu داشته اند. تلفیق نتایج به دست آمده نشان داده که تغییرات بافتی، جذب ترجیحی به وسیله اکسیدهای فلزی (هماتیت)، بافرینگ محلول های هوازده کننده توسط سنگ بستر کربناتی، کنترل کانی شناختی و تغییر pH محیط، مهم ترین عامل های کنترل کننده در توزیع LREE، HREE، HFSE، LILE و TTE، طی فرایندهای لاتریتی شدن در کانی شیته هستند.