حجیت ظواهر از منظر میرزا مهدی اصفهانی

قرآن کتابی فهمیدنی است که آیات آن بر قلب پیامبر خاتم نازل شده تا کار هدایت بشر را بدان سامان بخشد. یکی از مهم ترین مباحث درباره قرآن، امکان فهم آن و چیستی و چگونگی این فهم است که در اصول فقه با عنوان «حجیت ظواهر» مورد توجه قرار می گیرد. در بحث حجیت ظواهر گروه های مختلفی سخن رانده اند که از خودبسندگی قرآن در فهم تا ناممکن بودن فهم قرآن طیفی از نظریات را تشکیل می دهند. میرزای اصفهانی از جمله فقهای معاصر است که بیانی تازه از نظریه مشهور فقهای امامیه مطرح کرده که در آن حجیت ظواهر با حفظ استقلال قرآن و عترت در حجیت اثبات می شود. در واقع از آن جا که بشر «مخاطب بالعرض» قرآنی است که «ذکر» و رسول آورنده اش «مذکر» دانسته شده اند، برای رسیدن به ظهور آیات و دریافت قرائنی که به بپاشدن یک آیه و دلالت الفاظ آن بر معانی مورد نظر گوینده اش دلالت می کنند، نیازمند مراجعه به «من عنده علم الکتاب» است تا او را با تبیین قرائن متصل عقلی و منفصلی که یقین عقلایی در انعقاد ظهور از لفظ را سبب می سازد، برساند.