اثر کم آبیاری در دوران رشد زایشی بر رشد و عملکرد چهار رقم جدید آفتابگردان

به منظور بررسی اثر کم آبیاری در مرحله زایشی بر روند رشد و عملکرد آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1386 انجام گرفت. آبیاری در 6 سطح شامل: آبیاری کامل (شاهد)، کم آبیاری با عدم آبیاری در مرحله غنچه دهی، عدم آبیاری در مرحله گلدهی، عدم آبیاری در مرحله دانه بندی، عدم آبیاری در مراحل غنچه دهی و دانه بندی و عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه بندی بود. از 4 رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور استفاده شد. روند تجمع ماده خشک در اندام هوایی، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص، سرعت رشد نسبی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی و شاخص برداشت اندازه گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (0/4)، سرعت رشد محصول (1/40 گرم در مترمربع در روز) و تجمع ماده خشک (9/1537 گرم در مترمربع) از رقم یوروفلور با آبیاری کامل به دست آمد. این رقم در سایر سطوح کم آبیاری نیز از بیشترین مقادیر شاخص های مذکور برخوردار بود. کم آبیاری در مرحله گلدهی کاهش بیشتر شاخص های رشد، بویژه سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی و شاخص برداشت را به همراه داشت. رقم یوروفلور و تیمار آبیاری کامل دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک (به ترتیب با 7/1012 و 2/1168 گرم در مترمربع) و شاخص برداشت (به ترتیب با 40 و 42 درصد) بودند. بیشترین عملکرد دانه از رقم یوروفلور با آبیاری کامل (8/500 گرم در مترمربع) بدون اختلاف معنی دار با کم آبیاری در مرحله دانه بندی و همچنین در سایر ارقام با آبیاری کامل به دست آمد. کمترین عملکرد دانه از ارقام آذرگل و آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه بندی همچنین رقم آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل غنچه دهی و دانه بندی حاصل شد. در مجموع دوبار عدم آبیاری و کم آبیاری در مرحله دانه بندی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اثر منفی بر رشد و عملکرد آفتابگردان بود. رقم یوروفلور به عنوان یک رقم موفق با بیشترین رشد و تولید در شرایط مختلف آبیاری معرفی می گردد.