جهانبینی دینی و محیط زیست، درآمدی بر نگرش اسلام به طبیعت

بحرانهای زیست محیطی کل نظام طبیعت را تهدید می کنند. تخریب محیط از طریق افزایش مصرف انرژی در جهان، انقراض گونه ها و نابودی جنگلها در حالی صورت می پذیرد که بحث کنونی بسیاریی از کنوانسیونها، مجامع و آژانسهای بین المللی و ملی در سراسر دنیا در زمینه محیط زیست و پایداری است و بسیاری از موافقتنامه های جهانی و تهدات دولتی به ارایه استراتژی ها و راهکارهایی در حل مسایل محیطی اختصاص یافته اند. بنابراین این سوال مطرح می شود، در حالیکه الگوهای مناسب تری از پایداری در همه زمینه های مربوط به محیط زیست توصیه می گردد، چگونه است تغییرات قابل توجهی در فرآیندهای حفاظت محیط از جمله تغییر در الگوهای مصرف، تمایل به جایگزینی انرژی های تجدید پذیر به جای انرژی های فسیلی، و صرفه جویی در استفاده از منابع به وجود نیامده است؟ اگر چه پاسخ به این سوال می تواند جوابهای ظاهری بسیاری داشته باشد، در بطن آن موضوعی نهفته است که ریشه بسیاری از معضلات زیست محیطی است و آن عدم توجه به ابعاد معنوی در رابطه انسان و محیط است.
هدف این مقاله بررسی علل بی توجهی تمدن معاصر به جنبه های معنوی محیط زیست است. علاوه بر آن، نقش دین در سیاستهای محیطی و لزوم شناخت هر چه بیشتر آن در کنترل و حل بحرانهای زیست محیطی را از طریق تبیین رابطه انسان - محیط مورد توجه قرار می دهد. تفاوت ماهوی انسان محوری ادیان الهی با انسان محوری منبعث از فلسفه مدرن، با تمرکز بر جهانبینی اسلام به عنوان مورد خاص مورد اشاره قرار گرفته است.