تاملی در چیستی شهر اسلامی

علیرغم آن که به تناسب و در مواضع و جایگاه های گوناگون، افراد بسیاری (از جوامع علمی، آموزشی، مدیریتی، حرفهای و اجرایی) از “شهر اسلامی” سخن میگویند، اما تعریف متفقالقولی از این موضوع و اثر بسیار مهم در دسترس نیست. به نظر میرسد که مناسبترین تعریف را میتوان و باید از متون اصیل اسلامی و به ویژه از قرآن کریم استنتاج کرد. به همین جهت، با تبیین ویژگی هایی که برای شناخت و تعریف هر پدیده لازم است (که در “مبانی” و “ارکان” و “الگو” و “صفات” و “اصول” خلاصه میشوند)، مقاله حاضر بر آن خواهد بود تا این ویژگی ها را برای شهر اسلامی از قرآن کریم استنتاج نماید. با توجه به این موضوعات، نهایتا نیز تعریفی عام از شهر اسلامی ارایه میشود، که بارزترین ویژگی آن، با عنایت به جامعیت و جاودانگی و جهانی بودن اسلام، در عدم معرفی الگوی فیزیکی و کالبدی واحد و لایتغیر برای دوران و سرزمینهای متفاوت میباشد. مباحث مختلف مقاله، در ذیل 6 عنوان اصلی: “مقدمه”، “مبانی شهر اسلامی”، “ارکان شهر (به طور عام) و شهر اسلامی (به طور خاص)”، “الگو (یا اسوه) شهر اسلامی”، “جلوه ها و تجلیات (چشم انداز شهر اسلامی) (اصول و راهبردهای طراحی و برنامهریزی و مدیریت شهر اسلامی)” و “نتیجهگیری” ارایه خواهد شد.