فرآیند بومی سازی شاخص های توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران

مفهوم پایداری در صنعت گردشگری، طی چند دهه گذشته یکی از اصلی ترین و در عین حال مباحثه انگیزترین مفاهیم توسعه گردشگری و به عنوان چارچوبی برای فهم روندهای توسعه اقتصادی_اجتماعی و مدیریت منابع طبیعی و گردشگری در سراسر جهان مطرح شده است. این در حالی است که از یک سو پیچیده و غامض بودن این مفهوم و از سوی دیگر نحوه عملیاتی کردن و اندازه گیری پیشرفت به سوی پایداری در صنعت گردشگری، آن شاخص ها و معرف های دقیق و جامعی که بتواند با در نظرگرفتن همه جوانب، پایداری گردشگری را اندازه گیری کند و توسعه پایدار گردشگری را میسر سازد، ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر در وضعیت کنونی گردشگری روستایی کشور و با توجه به جوان بودن بسیاری از مقاصد گردشگری روستایی، ضرورت در اختیار داشتن مجموعه ای مناسب از شاخص های توسعه پایدار گردشگری روستایی بومی شده برای ارزیابی وضعیت و ترسیم مسیر آینده، امری بسیار حیاتی و راهبردی تلقی می شود. چراکه به باور بسیاری از دانشمندان «اطلاعات خوب پایداری»، زمینه ساز تصمیم سازی و برنامه ریزی بهینه برای پیشرفت در مسیر توسعه پایدار گردشگری روستایی در آینده خواهد بود. از این رو در مقاله حاضر نیز پرسش اصلی تحقیق این بوده است که شاخص ها و معیارهای مناسب برای اندازه گیری پیشرفت به سوی پایداری توسعه گردشگری روستایی کشور کدام اند؟ و چه فرآیندی شاخص ها و معیارهای مناسب اندازه گیری پایداری توسعه گردشگری روستایی کشور را به دست می دهد؟ بدین منظور مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و پیمایش و نظرخواهی از استادان، خبرگان و متخصصان امر به شیوه دلفی به ارائه شاخص ها و معیارهای مناسب (بومی شده) برای اندازه گیری پیشرفت به سوی پایداری گردشگری در ایران پرداخته است. بر اساس یافته های تحقیق در مجموع تعداد 80 شاخص برای ارزیابی پایداری گردشگری روستایی به دست آمده که از این تعداد 22 شاخص برای ارزیابی پایداری اجتماعی، تعداد 24 شاخص برای ارزیابی پایداری اقتصادی و تعداد 34 شاخص برای ارزیابی پایداری محیطی گردشگری روستایی بوده که مناسب با ساختار روستاهای ایران و سازگار با محیط روستاهاست.