ارائه الگویی برای تامین مالی دانشگاه های دولتی

دانشگاه به مثابه یک بنگاه دانش فعالیتهای تولید، توزیع، تبدیل و ترویج دانش را دنبال می کند. یک الگوی مطلوب برای تامین مالی فعالیتهای دانشگاه های دولتی الگویی است که اولا تمام فعالیتهای یاد شده را در بربگیرد، ثانیا سه اصل کارایی،کیفیت و عدالت را در دانشگاه ها تحقق ببخشد، ثالثا دانشگاه ها را برای توسعه کمی و کیفی فعالیتهای خود برانگیزاند. در الگوی جاری تامین مالی دانشگاه های دولتی ایران فقط بعضی از فعالیتهای دانشگاه از نظر مالی تامین می شوند و انگیزه کافی برای توسعه کمی و کیفی فعالیتها و بهبود کارایی اقتصادی وجود ندارد. با توجه به مسئله یاد شده در مقاله حاضر تلاش بر این است که در چارچوب نظام بودجه ریزی عملیاتی الگویی ارائه شود که ضمن در نظر گرفتن تمام ستانده های یک دانشگاه جامع، کارایی اقتصادی و انگیزش توسعه فعالیتها نیز لحاظ شود. برای طراحی الگوی مورد نظر از رویکرد تامین مالی مبتنی بر «اهداف ستانده» و از روش «تحلیل پوششی داده ها» استفاده شده است. کارکرد الگوی ارائه شده با استفاده از داده های دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1387 و تعریف سناریوهای مختلف برای رشد ستانده های دانشگاه ها در سال هدف تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که رویکرد «تامین مالی به مثابه پیش خرید ستانده های دانشگاه»، به مثابه یک رویکرد شبه بازاری، جایگزین مناسب تری برای رویکرد جاری است و الگوی ارائه شده در چارچوب آن مطلوب تر از الگوهای قبلی است. چون ضمن در نظر گرفتن تمام فعالیتهای دانشگاه، بودجه بر پایه رقابت و کارایی اقتصادی بین دانشگاه ها توزیع می شود و انگیزه و رقابت دانشگاهی افزایش می یابد. در این الگو تامین مالی دانشگاه ها تابعی از قیمتهای سایه ستانده ها و نمره کارایی در سال جاری(یا سال گذشته) و مقدار هدف ستانده ها در سال آینده است.