ردپای دیور در ادب فارسی

تقابل نیروهای خیر و شر، تقسیم جهان به دو پهنه نور و تاریکی و عقیده به ستیز دائمی میان پدیده های اهورایی و اهریمنی، باوری رایج در میان تمام اقوام و ملت هاست؛ پیکاری که تا جهان برپاست ادامه دارد و پیروزی نهایی در آن با جبهه نور است. رد پای چنین باوری را در اسطوره ها، ادیان و حتی تفکرات دنیای جدید نیز می توان دید.
هدف این پژوهش بررسی منشا و خاستگاه یکی از طرفین این جدال یعنی نیروهای شر و دیوان در ادبیات فارسی است؛ به همین منظور سرچشمه های پیدایش چنین تفکری را از تمدن بین النهرین و آسیای غربی که تاثیر آن بر فرهنگ ایران غیرقابل انکار است، پی می گیریم و سعی می کنیم تغییراتی را که در اثر گذشت زمان و تغییر حوزه جغرافیایی در این باورها روی داده است، نشان دهیم؛ به ویژه که چنین باوری هم از صافی اصلاحات مصلحی چون زردشت گذشته و هم از مجرای فرهنگ دین اسلام؛ ضمن این که آگاهی روزافزون آدمی در گذر زمان و تصرف او در طبیعت و جهان پیرامونش در تطور چنین اندیشه ای نسبت به خاستگاه اولیه اش بی اثر نبوده است.