رشد احساس معنا در کودکان

مقدمه مترجمانیکی از مهمترین پرسشهای مطرح برای انسان، پرسش درباره «معنای زندگی» (Meaning of life) است. روانشناسان با رویکردهای متفاوت به موضوع معنا در زندگی نگریسته اند. اریک فروم (Fromm) (1947)، به عنوان یکی از پیشگامان این موضوع، یکی از مهمترین نیازهای انسان را «نیاز به جهت گیری» و جستجوی معنا و هدف در زندگی میداند. آلپورت (Alport) (1961)، معتقد است مهم ترین مرحله در هویت یابی، تعریف هدف و آرمان زندگی است. یونگ (Jung) (1961)، هدف زندگی را پیدا کردن جایگاهی در جهان می داند. آدلر (Adler) (1931) نیز معنای زندگی را به عنوان تلاش برای رسیدن به کمال تعریف می نماید. یکی از رویکردهای مطرح در حوزه روان درمانی دیدگاه فرانکل (Frankl) است که امروزه به مکتب سوم رواندرمانی و اصطلاحا لوگوتراپی (Logotherapy) یا «معنا درمان» معروف می باشد. مبانی نظریه فرانکل بر پایه مفاهیم توجه به معنویت انسان، آزادی، مسئولیت، سرنوشت، رنج، لذت، عشق و کار استوار است. در این نوع درمان فرض می شود که زندگی معنایی بی قید و شرط دارد و معنا را هرکسی و در هر شرایطی میتواند بیابد و درمانگر سعی در تغییر نگرش فرد بیمار به علائم بیماری و پرورش انسانی مسئول دارد که افکار، احساسات و منطق خود را میپذیرد.
امروزه شواهد پژوهشی کافی مبنی بر آثار مثبت معنادار بودن زندگی بر سلامت جسم و روان وجود دارد و معنای زندگی به عنوان یک متغیر مثبت، یک شاخص شخصیت سالم و یک تسهیل کننده سازگاری مورد توجه است. مطالعات مختلف اهمیت معنادار بودن زندگی را در بهداشت روان و بهزیستی نشان داده اند و از داشتن معنا به عنوان یک سپر دفاعی در برابر آسیبهای روانی و جسمانی از جمله افسردگی و پیشگیری از خودکشی، مصرف مواد مخدر و بروز رفتارهای پرخاشگرانه یاد شده است. یکی از سوال هایی که در این زمینه مد نظر پژوهشگران قرار گرفته است چگونگی رشد معنا در زندگی است. سولومون ماکولا و هنریت برگ (Solomon Makola & Henriette Van den Berg) در سال 2009 در مقالهای با عنوان «رشد احساس معنا در کودکان» این موضوع را مورد بررسی قرار دادهاند. در این مقاله نقش والدین، مربیان و مشاوران در رشد احساس معنا مورد توجه قرار گرفته است و والدین به عنوان کسانی که نقش اساسی در رشد معنا در زندگی کودکان برعهده دارند معرفی شده اند. در نظر گرفتن این واقعیت در سبک های فرزند پروری والدین تاثیر مثبت دارد. همچنین مربیان و مشاوران که نقش ثانوی را در رشد معنا در کودکان بر عهده دارند، میتوانند ساخت معنا در زندگی را به شکلی موثر به کار ببرند. نویسندگان مقاله معتقدند ساخت معنا در زندگی فقط برای استفاده درمانگران نیست و میتواند توسط همه مردم از جمله دانشآموزان و در همه شرایط به کار برده شود. این مقاله برای علاقه مندان به پژوهش در زمینه معنا در زندگی ایده های نوینی در بر داشته و از آن جایی که در متون فارسی مطلبی که به رشد احساس معنا در کودکان پرداخته باشد یافت نشد، ترجمه مقاله برای پژوهشگران و علاقهمندان به مباحث روانشناسی رشد و روانشناسی تربیتی مفید به نظر می رسد.