فهرست مطالب
مجله علوم سیاسی
پیاپی 48 (پاییز 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/07/01
- تعداد عناوین: 9
-
صفحات 1-24
نظام های سیاسی پس از استقرار به منظور تحکیم پایه های قدرت خود می کوشند نهادها و جریان های فرهنگی را در اختیار گرفته، با برنامه ریزی و مهندسی فرهنگ، نیروها و طبقات اجتماعی، نخبگان و در نهایت جامعه مدنی را با ساختارها و ایدیولوژی مورد نظر خود همسو کنند تا زمینه برای تثبیت و تداوم مشروعیت نظام سیاسی فراهم شود. برهمین اساس، نظام های سیاسی به ترویج و تقویت بخشی از فرهنگ تحت عنوان «فرهنگ راهبردی» می پردازند که به تثبیت و تحکیم آن نظام ها کمک می کند. درهمین راستا، حکومت پهلوی با ترویج فرهنگ راهبردی موردنظر خود (ناسیونالیسم شاهنشاهی، غرب گرایی، سکولاریسم و تقابل با سنن مذهبی) کوشید پیوند جامعه با نظام سیاسی را تقویت و تثبیت گرداند. اما در این کار ناکام ماند زیرا از یک سو فرهنگ راهبردی عصر پهلوی با فرهنگ عمومی و جریان های ریشه دار فرهنگی در تعارض بود و از دیگرسو، نهادها و سیاست های فرهنگی دولتی طی این دوران دستخوش تناقض و دوگانگی بودند: در حالی که فرهنگ راهبردی طی این سال ها در صدد مشروعیت بخشی به ساختارهای اقتدارآمیز دولت مطلقه بود، حکومت می کوشید خود را پایبند به عناصر حکومت داری مدرن بر پایه مشروعیت مردمی قانونی معرفی کند. ناتوانی نظام سیاسی در ایجاد اصلاحات عمیق در رابطه دولت و ملت، زمینه های بحران های شدید سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت، شکل گیری انقلاب را فراهم ساخت. به بیان دیگر، نظام فرهنگی دستگاه حاکمه پیش از سرنگونی سیاسی، فروریخته بود و نظام صرفا با اتکا به زور و ارعاب به حیاتش ادامه می داد. مقاله حاضر با رویکردی نو، و از زاویه فرهنگ راهبردی به شکست نظام پهلوی پرداخته است. بدین منظور، سه عامل اصلی ناکامی فرهنگ راهبردی عصر پهلوی، شامل تعارض میان عناصر فرهنگ راهبردی، تعارض عناصر فرهنگ راهبردی با عناصر ریشه دار فرهنگی، و تعارض در حوزه نظر و عمل (ایدیولوژی و واقعیت ها) را توضیح داده و مصداق های آن را برشمرده ایم تا نشان دهیم چگونه تناقضات فرهنگی راهبردی موجبات فروپاشی سیاسی دودمان پهلوی را فراهم کرد.
کلیدواژگان: فرهنگ راهبردی، فرهنگ سیاسی، شکاف دولت و ملت، نیروها و طبقات اجتماعی، مشروعیت -
صفحات 25-46
جنگ داخلی سوریه که در7 سال گذشته مهمترین بحران خاورمیانه لقب گرفته است، این منطقه را به صحنه رقابت و تقابل قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل کرده است.گستردگی جغرافیای منازعه، حجم بالای خسارت وارده، وقوع خشونت های بسیار شدید و نیز حضور مستقیم و غیر مستقیم تعداد بیشماری از بازیگران نظام بین الملل در صحنه نبردهای عملیاتی موجب شده است تا از این بحران به عنوان یکی از نمونه های منحصر به فرد در یک دهه اخیر یاد شود. ماهیت پدیده های بین المللی نشان داده است که قدرت های بزرگ در یک ساختار چندجانبه،به موازات همکاری و رقابت، درصدد ثبات معادله قدرت در محیط بین المللی هستند. روسیه طی سال های اخیر بازیگر اصلی در سوریه بوده و در میان بازیگران خارجی در سوریه قوی ترین طرف بوده است اما در طرف مقابل ایالات متحده هم با داشتن ابزارهای متعدد و به بهانه مقابله با خطر داعش و جلوگیری از نفوذ ایران در سوریه در این کشور بحران زده به ایفای نقشی پرداخته است که همسو با منافع روسیه نبوده است. به این ترتیب تقابلی آشکار و پنهان بین روسیه و آمریکا در سوریه پدید آمده است.در این مقاله به بررسی این تقابل می پردازیم.
کلیدواژگان: بحران سوریه، امنیت منطقه ای، سیاست خارجی روسیه و آمریکا، رقابت منطقه ای، بهار عربی -
صفحات 47-64
اهمیت ژیوپلیتیک و ژیواستراتژیک خاورمیانه سبب گردیده تا این منطقه از جایگاه ویژه ای در تفکر استراتژیک روسیه برخوردار باشد. ولادیمیر پوتین به عنوان برجسته ترین سیاستمدار در روسیه بعد از فروپاشی شوروی، تمایل خود را برای بازگرداندن روسیه به جایگاه قدرت بزرگ و ساختاری اعلام نموده و پویش ها و بحران های منطقه ای فرصت مناسبی برای اثبات ادعاهای او می باشد. در این میان، آغاز تحولات بهار عربی از اواخر سال 2010 و ظهور نشانه های گذار در نظم امنیتی منطقه ای و بین المللی بستر مناسبی را به منظور ورود مسکو به معادلات قدرت خاورمیانه فراهم نموده است. بر این مبنا، جلوه هایی از تغییر و دگرگونی در رویکرد روسیه به نظم امنیتی منطقه خاورمیانه پدیدار شده است. در همین ارتباط، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که فدراسیون روسیه در دوره بعد از بهار عربی چه رویکرد و رهیافتی را در قبال نظم امنیتی خاورمیانه اتخاذ کرده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که رویکرد روسیه در قبال خاورمیانه پس از بهار عربی بر اساس نشانه هایی از واقع گرایی روسی از جمله موازنه نرم، روابط متعادل با تمامی کنشگران از جمله ایتلاف تاکتیکی و راهبردی با بازیگران منطقه ای و در نهایت، موازنه مستقیم و ایفای نقش متوازن کننده در برابر ایالات متحده امریکا تحقق یافته است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر پایه روش کیفی و روش گردآوری داده ها نیز منابع کتابخانه ای و اینترنتی می باشد.
کلیدواژگان: روسیه، نظم امنیتی، خاورمیانه، بهار عربی، ساختار نظام بین الملل -
صفحات 65-82تلاش برای تلفیق «دین» و «دموکراسی» از مصداق های کشمکش سنت و مدرنیته است. این جدال بر سرمباحث دموکراسی و حکومت دینی با زایش نظریه « مشروطه مشروعه» در مقابل نظریه « مشروطه مطلقه» مشروطه خواهان آغاز شد، چنانکه متفکران همواره بر سر مسایلی مانند «اصالت رای مردم»، «تلازم میان حق و تکلیف» و « مشروعیت و مقبولیت» اختلاف نظرداشته اند. در این میان مصباح یزدی با نگاهی برآمده از نصوص دینی وسروش با نگاهی برآمده از «هرمنوتیک» آرای خود را در این خصوص سامان داده اند. مصباح یزدی ، دموکراسی را دستاورد شوم ماجرای «سقیفه» می داند و نظریه ولایت مطلقه فقیه را محور حکومت اسلامی معرفی می کند، درحالی که عبدالکریم سروش قایل به وجود «دموکراسی مسلمانان» است و در اصل «آزادی» و «مساوات» را شاهرگ تیوری دموکراسی خود می داند. از این رو پژوهش حاضر نسبت میان «دین و دموکراسی» با روش تحلیلی - توصیفی از دیدگاه سروش مصباح یزدی در حکومت اسلامی را بیان می کند.کلیدواژگان: دموکراسی، آزادی، مشروعیت، حکومت اسلامی، فقه شیعه، علوم سیاسی
-
صفحات 83-105
یکی از اصلی ترین مسایل مهم یک کشور نقش ساختار سیاسی در امر سیاستگذاری فرهنگی می باشد. سیاستگذاری در امر کشورداری عبارت از تعیین، تدوین و ارایه ضوابط و موازینی ا ست که در آن مقتضیات کلی دولت اعمال و مصالح جمعی ملت تامین شود. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، نقش ساختار سیاسی ایران در سیاستگذاری فرهنگی است. در این بررسی کتاب های جامعه شناسی دوره متوسطه در آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گرفته اند. برای ورود به بحث، ابتدا از منابع مطالعاتی مانند کتب، مقالات، منابع اینترنتی و... موضوع تحقیق مورد بررسی و تبیین قرار گرفت و پس از بررسی کتب جامعه-شناسی مقطع متوسطه، شاخص ها و متغیرهای تحقیق استخراج گردید و براساس آن مدلی پیشنهاد و پرسشنامه ای استخراج شد. جهت اثبات مدل پیشنهادی از روش دلفی و نرم افزارهای لیزرل و اس.پی.اس.اس. استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که به ترتیب قوای مقننه، مجریه و قضاییه در این امر دخالت دارند. در بین روش های سیاست گذاری فرهنگی، سیاست گذاری اهداف فرهنگی (سیاست گذاری هدف گرا) دارای بیشترین رتبه بوده و پس از آن، سیاست گذاری جهت رفع مشکلات و معضلات فرهنگی و در نهایت سیاست گذاری آینده نگر تاثیرگذارند. آزمون مدل معادلات ساختاری فرضیات تحقیق در حالت تخمین استاندارد و ضرایب معناداری رابطه معناداری و مثبت تمامی زیرمولفه ها با مولفه های مرتبط و ساختار سیاسی ایران اثبات گردید.
کلیدواژگان: ساختار سیاسی، سیاستگذاری فرهنگی، جامعه شناسی، سیاست گذاری هدف گرا، مشکلات و معضلات فرهنگی، سیاست گذاری آینده نگر -
صفحات 107-132
در سال های اخیر مباحث فراوانی در خصوص سرمایه اجتماعی و وجوه گوناگون آن در سطح بین المللی و همچنین در جامعه ی علمی ایران مطرح شده است با توجه به اهمیت سرمایه ی اجتماعی در عملکرد جوامع در حوزه های مختلف، یکی از مهمترین مباحث مطرح شده پیرامون این موضوع راه ها و چگونگی تقویت و از سویی دیگر تضعیف سرمایه اجتماعی بوده است. در این ارتباط از عوامل متعددی در هر دو سطح خرد و کلان نام برده شده است؛ با این همه به نظر می رسد با وجود تعدد مطالب مرتبط با بحث تقویت یا تضعیف سرمایه اجتماعی، نقش دولت به نوعی مغفول مانده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله با توجه به حضور دولت به عنوان بازیگری یکه تاز و برتر در عرصه ی سیاسی- اجتماعی ایران در طول سده های طولانی گذشته تا به امروز بر نقش دولت در زمینه تضعیف سرمایه-ی اجتماعی به ویژه در خصوص مشارکت به عنوان یکی از مولفه های مهم سرمایه اجتماعی تاکید شده است. یافته ها نشان می دهد در طول سالهای1384 تا 1392 با تضعیف سرمایه اجتماعی در ایران مواجه بوده ایم.
کلیدواژگان: حکومت، سرمایه اجتماعی، دیدگاه همیاری، ساخت قدرت در ایران، جامعه مدنی -
صفحات 133-156در دو دهه اخیر برنامه هسته ای ایران و کره شمالی به یکی از مسایل مهم جهانی تبدیل شده است.پرونده هسته ای این دو کشور از بزرگترین چالش های امنیتی بوده است که جامعه بین المللی تاکنون با آن مواجه گردیده است.هدف مشترک قدرت های بزرگ در برابر ایران و کره شمالی رویکرد هسته ای زدایی می باشد.اما استراتژی های دستیابی به این هدف گزینشی و متناقض هستند. در این حین نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی بسیار کلیدی و پیچیده است.با توجه به این مسئله سوال اصلی این پژوهش این است که عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی با توجه به مفاد رژیم امنیتی NPT در قبال برنامه هسته ای ایران و کره شمالی چگونه می باشد؟ در پی یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش،نویسندگان مقاله با استفاده از "نظریه رژیم های امنیتی بین المللی"سعی کرده انداینگونه توصیف و تبیین نمایند که عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با برنامه هسته ای برغم همکاری ایران و متابعت از رژیم امنیتی NPT و عدم همکاری کره شمالی و خروج از رژیم مزبور مطابق اساسنامه آژانس و NPT نبوده و کاملا تبعیض آمیز،دارای پیچیدگی و متاثر از نفوذ و منافع اقتصادی و استراتژیک قدرت های بزرگ نظیر امریکا،چین و روسیه می باشد.کلیدواژگان: برنامه هسته ای، ایران، کره شمالی، رژیم های امنیتی بین المللی، آژانس بین المللی انرژی اتمی
-
صفحات 157-179
حکمرانی خوب بر طبق جدید ترین تعریف بانک جهانی، در اتخاذ سیاست های پیش بینی شده آشکار و صریح دولت (که نشان دهنده فعالیت های دولت است) بوروکراسی شفاف، پاسخگویی دستگاه های دولتی در قبال فعالیت های خود، مشارکت فعال مردم در امور اجتماعی و سیاسی و نیز برابری همه افراد در برابر قانون تبلور می یابد. انجمن بین المللی تامین اجتماعی (ISSA) از جمله نهاد های بین المللی محسوب می شود که موضوع حکمرانی خوب را در مجموعه رهنمود ها و دستورالعمل های تخصصی گنجانده و برای هیات مدیره و مدیریت سازمان های تامین اجتماعی در دنیا پنج پایه اصلی و اساسی از جمله؛ پاسخگویی، شفافیت، قابلیت پیش بینی، مشارکت و پویایی را تنظیم و تدوین کرده و بر فرآیند اجرای آن ها نظارت می کند. نوشتار پیش رو به تبیین مفهوم حکمرانی خوب در ادبیات حقوقی و تحلیل مفهوم سه جانبه گرایی در سازمان تامین اجتماعی و ارکان آن، پیش شرط های تحقق سه جانبه گرایی، نقش دولت در تحقق سه جانبه گرایی، موانع قانونی تحقق سه جانبه گرایی در ایران و در نهایت اصلاح ساختار و برقراری سه جانبه گرایی واقعی و ارایه راهکار هایی جهت تحقق هر چه واقعی تر و بیشتر سه جانبه گرایی در تامین اجتماعی به منظور توسعه شاخص های حکمرانی خوب (به ویژه تحولات پاسخگویی و شفافیت) می پردازد.
کلیدواژگان: حکمرانی خوب، سه جانبه گرایی، پاسخگویی، شفافیت، مشارکت، تامین اجتماعی -
صفحات 181-204
اگر تروریسم را به مثابه یک تهدید اجتماعی قلمداد کنیم که می تواند افراد جامعه را بر اساس شرایط زمانی و مکانی تحت تاثیر قرار دهد، بررسی مفاهیم خطر و خطرناکی در راستای پاسخ دهی و مقابله با آن معنا می یابد. اگر اقدامات تروریستی را به عنوان یک رفتار مجرمانه و یا لااقل زیان بار قلمداد کنیم و در پی سرکوب کردن آن از طریق سیستم کیفردهی کلاسیک باشیم، با لحاظ همان اهداف و کارکردهایی که برای مجازات قایل هستیم، می توان آنها را موضوع برخوردهای سرکوب گرانه کیفری قرار داد، ولی با توجه به نشانه های متعددی می توان رویکردهای جدید را در خصوص آنها موثرتر دانست. به صورت مشخص این رویکردهای جدید، مدیریت ریسک و اعمال کنترل بر موقعیت های خطرزا با استفاده از شیوه های قانونی را شامل می شود. بر اساس این رویکرد جدید، اقدامات تروریستی به مثابه یک ریسک اجتماعی قلمداد می شوند که بایستی موضوع مدیریت خطر قرار بگیرد. این اقدامهای غیرکیفری از چند جهت می تواند بر واکنش های کیفری ترجیح داشته باشد چرا که از یک سو چالش های امنیت گرایی موجود در قانون گذاری های ضد تروریستی را رفع می کند و از سوی دیگر می تواند موثرتر از اقدامات کیفری عمل نماید و کنترل بیشتری را بر اقدامات مورد بحث اعمال نماید.
کلیدواژگان: تروریسم، مدیریت، ریسک، پیشگیری، امنیت
-
Pages 25-46
The Syrian civil war, which has been the most important crisis in the Middle East over the past seven years, has turned the region into a rivalry and rivalry between regional and trans-national powers. The geographic extent of the conflict, the high volume of damage, the occurrence of extreme violence and the direct and indirect presence The numerous international actors on the scene of operational battles have made the crisis one of the most unique examples of the past decade. The nature of international phenomena has shown that great powers in a multilateral structure, along with co-operation and competition, seek to stabilize the power equivalence in the international environment. Russia has been the main actor in Syria in recent years and has been the strongest player among foreign actors in Syria, but on the other side of the United States, with multiple instruments under the pretext of confronting ISIL's threat and preventing Iran from penetrating Syria in this crisis-affected country. Has played a role that has not been in line with the interests of Russia. In this way, there is a clear and secret opposition between Russia and the United States in Syria. In this article, we examine this contradiction.
Keywords: : Syria crisis, regional security, Russian, American foreign policy, regional competition, Arabian spring -
Pages 47-64
The geopolitical and geostrategic importance of the Middle East has made the region a special place in Russia's strategic thinking. Vladimir Putin, the most prominent politician in Russia after the collapse of the Soviet Union, declares his desire to restore Russia to a position of great and constructive power, and regional dynamics and disasters are a good opportunity to prove his claims.Meanwhile, the beginning of Arab Spring developments since late 2010 and the emergence of signs of transition in the regional and international security arrangements have provided a good basis for the arrival of Moscow into the Middle East's equations of power.In this regard, the main question of the present study is that the Russian Federation has adopted an approach to the Middle East security order in the period after the Arab Spring?The findings of the research show that the Russian approach to the Middle East after the Arab Spring based on signs of Russian realism, including soft balance, balanced relations with all actors, including strategic and tactical alliances with regional actors, and finally, the direct equilibrium And has played a balanced role against the United States. The research methodology is descriptive-analytic based on qualitative method and data collection method is library and internet resources.
Keywords: Russia, Security Order, Middle East, Arab Spring, Structure of the International System -
Pages 65-82The attempt to integrate religion and democracy is one example of struggle between tradition and modernity.this debate over the issue of democracy and religious rule began with the rise of legitimate constitutional theory against the constitutional absolutist demand.as thinkers have always argued over issues such as the authenticity of the people vote,confusion between right and obligation,legitimacy and acceptance.so Mesbah Yazdi ,with a religious perspective,and Soroush with a hermeneutic view were arranged their votes.Mesbah Yazdi regards as gruesome achievement of the story of saghifeh introduces theory of divine providence as the centerpiece of Islamic rule,while Abdule karim Soroush advocates the existence of Muslim democracy and in principle,freedom and equality are known as the essantial of his theory of democracy.this essay noticed the relationship between religion and democracy from Soroush and Mesbab Yazdi views. Key words;Islamic state freedom,legitimacy,democracy. the story of saghifeh introduces theory of divine providence as the centerpiece of Islamic rule,while Abdule karim Soroush advocates the existence of Muslim democracy and in principle,freedom and equality are known as the essantial of his theory of democracy.this essay noticed the relationship between religion and democracy from Soroush and Mesbab Yazdi views. Key words;Islamic state freedom,legitimacy,democracy.Keywords: Islamic state, freedom, Legitimacy, democracy.Shia theology, political science
-
Pages 83-105
One of the most important issues in a country is the role of political structure in cultural policy making. State policy is the setting, formulation and presentation of rules and standards that meet the general requirements of the state for the actions and collective interests of the nation. What has been examined in this research is the role of Iran's political structure in cultural policy-making. In this study, the sociological libraries of secondary education in education were examined. In order to enter into the discussion, first the sources of studies such as books, articles, internet resources, etc. The subject of the research was studied and explained and after reviewing the sociological books of secondary school, the research indicators and variables were extracted and based on it A model was proposed and questionnaires were extracted. To prove the proposed model from Delphi method and LISREL and SPSS softwares. Used. The results show that the legislature, executive and judiciary are involved, respectively. Among the methods of cultural policy making, cultural goal-making (goal-oriented policy-making) is the highest ranked, followed by policy-making to tackle cultural problems and, ultimately, futuristic policy-making. Influential. Structural equation model testing of research hypotheses in standard estimation mode and significant coefficients proved significant and positive relationship of all sub-components with related components and political structure of Iran.
Keywords: Political structure, cultural policy making, Sociology, goal-oriented policy making, cultural problems, problems, future policy making -
Pages 107-132
In recent years, many topics have been raised about social capital in the scientific community of Iran. Considering the importance of social capital in the functioning of societies in different fields, one of the most important issues discussed in this topic is the ways and How to boost and, on the other hand, the weakening of social capital. In this regard, several factors are mentioned at both macro and micro levels. It seems that despite the multitude of issues related to the issue of strengthening or weakening social capital, the role of the state has been somewhat neglected and has been neglected. In this paper, considering the presence of the government as a top performer in the socio-political sphere of Iran, over the past many centuries, to this day, the role of the government in the context of weakening social capital, especially as regards participation as one of The key components of social capital are emphasized. The findings show that during the years 2005 to 1392, we have been faced with the weakening of social capital in Iran.
Keywords: Government, Social capital, cooperative view, build power in Iran, Civil Society -
Pages 133-156In the last two decades, Iran and North Korea’s nuclear program has Become one of the most important global issues.The two countries Nuclear case has been one of the biggest security challenges the International community has ever faced.The common goal of the major Powers against Iran and North Korea is to dismantle the nuclear Approach.But the strategies to achieve this goal are selective and Contradictory.At the same time,the role of the International Atomic Energy Agency is very crucial and complex.Given this,the main Question of this study is what is the IAEA’s performance is light of the Provisions of the NPT’s security regime vis-à-vis Iran and North Korea’s nuclear program? In seeking to find an appropriate answer to this question,the authors of This article,using “International Security Regime Theory”,have attempted to describe and explain the IAEA,s performance in relation to Its nuclear program despite Iranian cooperation and compliance.The NPT,s security regime and North Korea’s non cooperation with and exit From the regime have not been in line with the IAEA’s and NPT’s Statutes,and are highly discriminatory,with complexity influenced by the Economic and strategic influence and interests of major powers such as The us,china and Russia.Keywords: Nuclear Program, Iran, North Korea, International Security Regimes, International Atomic Energy Agency
-
Pages 181-204
If we would consider the terrorism as a social threat that can affect the people depending on the local and time circumstances, the notion of danger and dangerousness would make sense in responding and combating that. If we would consider the terrorist actions as a criminal or at least as a harmful behavior and, taking account the accepted functions and goals for punishment, pursuit to repress them through the classic punishment system, they would be subject of the suppressive criminal reactions, but base on the several indications, new approaches could be more influential about this matter. Particularly these new approaches consist of risk management and dangerous situations control through the legal ways. According to this new approach terrorist actions are considered as a social risk which shall be subjected of risk management. This noncriminal actions could be preferred on criminal reactions because they could remove the challenges related to security in antiterrorism legislating, and on the other hand they could be more influential than criminal actions and put more controls on these kind of actions.
Keywords: terrorism, Risk, Management, prevention, Security
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.