نشریه فلسفه تحلیلی
پیاپی 1-2 (پاییز و زمستان 1383)

این نوشتار، نخست تفسیر علم ع نایی واجب الوجود را از دیدگاه شیخ الرییسمطابق شفا و نجات مطرح می کند . آنگاه با توجه به تفسیر وی در اشارات - ک هدر حقیقت تفصیل همان اجمال است - به بیان ویژگیهای آن می پردازد.بنا بر تفسیر دوم ، علم عنایی واجب الوجود سه ویژگی دارد:-1 فراگیری آن نسبت به تمام موجودات-2 آگاهی به اینکه نظام جهان هستی نظام برتر است-3 آگاهی به اینکه نظام برتر جهان هستی برخاسته از احاطه ی علمی اوست.بخش پایانی این نوشتار ، نقدی است بر نظریه ی علم عنایی سینوی.

عشق عرفانی مفهومی گسترده و چند سویه در فرهنگ عرفانی ملت های جهان دارد. از یک سو، جوهره ذات الهی به صورت "عشق" تشخص یافته است،خدای عشق بنام "آگاپه" و "اروس" در یونان، "برهمن" یا "شیوا" با جوهره بهکتی در هند، حبیب در عرفان اسلامی و.. ظهور می کند؛ و از سوی دیگر، طریقعشق خود راهی متمایز از دیگر راه ها- نظیر راه معرفت یا "جنانه یوگه" و راه عملیا "کرمه یوگه"- برای رسیدن به کمالات الهی محسوب می شود.بیشتر مکت بهای فکری هند تحت تاثیر "بهکتی مارگه" بوده اند. از این مکتب ها، اندیشه های ودایی، اوپنیشادهای متقدم، مکتب ادوایته شنکره و جریان وحدت گرای کشمیری را تا حدودی می توان مجزا نمود. هرچند که برخی ازمفسرین نشانه هایی از بهکتی را در این مکتب ها نیز یادآور شده اند؛ اما"بهکتی مارگه" در مکتب رامانوجا به گونه ای برجسته مطرح شد، در آثار تامیلیرشد کرد و در نهضت "بهکتی نو" ادامه یافت.در حوزه عرفان اسلامی، گذشته از طرح موضوع محبت الهی در آیاتی چون"یحبهم و یحبونه"(5.54)و در روایات نقل شده از ایمه اطهار، محبت و عشق الهی در اقوال منسوب به رابعه، حلاج، بایزید بسطامی و...مطرح شد و در مکتب عرفانی احمد غزالی در سده های پنجم و ششم هجری جایگاهی ویژه یافت وکتاب هایی مانند سوانحا حمدغزالی، عبهرالعاشقین روزبهان بقلی و... در این موضوع نگاشته شد.
این مقاله کوششی است در جهت بررسی و مقایسه بهکتی در مکتب هایهندی و عشق عرفانی از دیدگاه عرفان اسلامی که با طرح موضوعاتی چون: سیرتاریخی عشق عرفانی، بررسی واژگان بهکتی، عشق الهی و کاربرد آنها، رابطه عشقبا خدا و ظهور عالم و رهایی و مکشه، به این امر پرداخته است

مرجیه از مهمترین فرقه های کلام اسلامی است که بواسطه تاثیر شگرفیکه در صورت بندی کلام اسلامی داشته است باید مورد معرفی بیشتر قرا رگیرد این فرقه اگر چه در واکنش به تندرویهای خوارج در باب نقش عملدر صورت بندی ایمان ظهور کرده است ، اماخود پایه گذار تفکر ایمان گراییدر عالم اسلام بوده است . یگانه انگاری ایمان و معرفت مبنای اصلیتفکرآنان را تشکیل می دهد و بی رنگ شدن نقش عمل در ایمان، باطنگرایی در دین، نسبی شدن تلقی دین و ناواقع گرایی از مهمترین لوازممبنای فکری آنها در این زمینه محسوب م یشود.

ارسطو در صدر دفتر گامای مابعدالطبیعه مدعی هستی علمی می شود که موضوعآن موجود بما هو موجود اس ت. از رهگذر فحص در معانی یک یک تعبیرات ارسطودر این باب کوشش می رود نموده آید که هستی این علم را بدین معنا باید گرفتکه موضوع آن به راستی پرسش انگی ز و مسایل آن پرسیدنی است . از هم ین رویهست شناسی دانشی است که بایدش جست.

بحث اخلاق و دین ورابطه آنها با یکدیگر یکی از مباحث بسیار مهم در تاریخ اندیشه بشری است . فیلسوفان دین واخلاق و نیز الاهی دانان کتاب ها ومقالاتبسیاری درباره این موضوع نوشته اند .این مقاله به بررسی نقد این موضوع ازمنظر یک الاهی دان کاتولیک می پردازد . هانس کونگ یکی از الاهی دانان معاصر است که این موضوع رادر بسیاری از آثار خود مورد بحث قرارداده است .دراین مقاله ابتد ا خلاصه ای از آرا ء او درباره تعریف دین ، منشاء دین ، ضرورت دین در دنیای کنونی و همچنین تعریف اخلاق، منشاء اخلاق، ضرورت اخلاق و رابطه دین واخلاق ارایه می شود و در پایان برخی از دیدگاه های او مورد نقدقرار می گیرد .