نشریه مطالعات مهندسی انتظامی
پیاپی 34 (تابستان 1396)

بکارگیری روش های نوین در طراحی و ساخت و ساز از ضروریات هر مجموعه ی موثر در ایجاد فضای کالبدی است و تنوع این روش ها، لزوم اتخاذ استراتژی متناسب با اهداف هر سازمان را در انتخاب روش مناسب برای طراح تاکید می نماید. بدون هدف گذاری منطقی، بکارگیری یک الگوی طراحی خاص امکان پذیر نخواهد بود. از این رو و با لحاظ نمودن جنبه های زیست محیطی و آمایش سرزمینی اماکن ناجا، به نظر می رسد، چنانچه آینده نگری در بحث انرژی نیز مد نظر قرار گیرد، رویکرد استفاده از الگوهای معماری سبز گذشته ازجنبه های اجتماعی و ژست های زیست محیطی، می تواند الگوی مناسبی جهت اماکن عمومی، تفریحی و تا حدودی ستادی ناجا در آینده باشد.

ظهور اینترنت زمینه ی تحقیق درباره ی منابع جایگزین انرژی که امکان تبدیل انرژی های مختلف به انرژی الکتریکی را با فرآیند های گوناگون فیزیکی ایجاد کرده، تقویت نموده است. همچنین اینترنت،زمینه ی تحقیق درباره ی منابع جایگزین برای انرژی های طبیعی(فسیلی) را آسان کرده به گونه ای که تنوع زیادی از ایده های خلاقانه را در این بستر می توان ردگیری نمود . ایده هایی که چه در حوزه پژوهش و چه در حوزه ساخت اشیا وابزار های کاربردی قابل ترویج می باشد.

مفهوم شفافیت در معماری، به عنوان حایلی بین فضا و زمان و البته با همراهی مفاهیمی چون "فضا-زمان" و هم "زمانیت" به گونه ای ذهنی، درکنار پدیده هایی ملموس و عینی جلوه می نماید. این پژوهش با هدف بهبود کالبد اماکن انتظامی و همچنین تعامل مردم با نیروی انتظامی به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که: آیا می توان با استفاده از اصول شفافیت؛ در بهسازی اماکن انتظامی تلاشی نمود؟ در جهت نیل به پاسخ در این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای، مستندات جمع آوری شده و بر مبنای روش تحقیق ترکیبی، با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، مفاهیم "شفافیت"، "شفافیت در معماری" از نظر گذشت. سپس با استفاده از روش استدلال منطقی و با استفاده از نرم افزار "نحو فضا" و براساس دو رویکرد؛ میدان دید(با شاخصه های مساحت، محیط و فشردگی) و "تحلیل گراف نمایانی"(با شاخصه های دید محوری، قابلیت جهت یابی و خوانایی)؛ دو نمونه از ایستگاه های پلیس(کلانتری ها) که بر مبنای اصول شفافیت ساخته شده اند، بررسی گردید آنچه که از تحلیل نتایج نرم افزاری با توجه به افزایش میانگین شاخص های میدان دید، خوانایی و دید محوری و همچنین کاهش میزان میانگین شاخصه ی عمق، حاصل شد نشان می دهد که می توان با استفاده از عناصر شفاف در جداره ی خارجی، سبب بهبودی کالبدی در اماکن انتظامی به ویژه کلانتری ها شده و با توجه به افزایش قابلیت مشاهده شدن توسط دیگران، امنیت محیطی را افزایش و به نحوی سبب پیشگیری از جرم گردید. همچنین آنچه که از این تحیق حاصل شد ایجاد تعامل بیشتر کاربران فضا با اماکن انتظامی بود

به دنبال تغییر و تحولات شهری در دوران اخیر و پیدایش نیازهای جدید، فضاهای زیرسطحی به عنوان یکی از محورهای با اهمیت در شهرسازی مطرح شده است. افزایش میزان تهدیدات جهانی به دلیل موقعیت ژیوپلیتیک کشور ایران از یک سو و روند فزاینده ی شهرنشینی و سکونت بیش از دو سوم جمعیت کشور در شهرهای آن از سوی دیگر، ضرورت دستیابی به راهکارهایی پویا و کارآمد جهت حفظ جان و مال و تامین آرامش و ادامه حیات عادی شهروندان پس از هرگونه بحران احتمالی را به امری اجتناب ناپذیر مبدل ساخته است. این پژوهش بر آن است از طریق معرفی شیوه ای نوین در طراحی شهری، یعنی استفاده چند منظوره ی شهری یا فضاهای زیرسطحی به پتانسیل بالای این فضاها در تامین خواسته ها و الزامات در پدافندغیرعامل به منظور حفاظت و امنیت شهری بپردازد.