نشریه مدیریت اطلاعات سلامت
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 7، بهار و تابستان 1386)

امروزه افزایش روزافزون تولید اطلاعات در حوزه بهداشت و درمان، موجب به کارگیری فن آوری های نوین برای بهره برداری مناسب از اطلاعات از جمله ایجاد پرونده ی الکترونیک سلامت شده است. ظرفیت روبه رشد فن آوری های اطلاعات برای جمع آوری، ذخیره و انتقال اطلاعات در مقادیر بی سابقه، نگرانی های قابل درکی برای بیماران ایجاد کرده زیرا پرونده ی کامپیوتری از محل های متعددی قابل دسترس است و نقص امنیتی آن می تواند منجر به افشای صدها یا هزاران پرونده شود. حال با توجه به حرکت کشور به سمت ایجاد پرونده ی الکترونیک سلامت، سؤال اساسی این است که آیا الزامات امنیتی آن توسط متولیان امر مورد توجه قرار گرفته است؟
مطالعه به روش توصیفی – تطبیقی در سال 86 در خصوص الزامات امنیتی اطلاعات پرونده ی الکترونیک سلامت کشورهای استرالیا، کانادا، انگلستان و ایران انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها چک لیست و منابع اطلاعاتی شامل: مقالات، کتب و مجلات به روش مطالعه ی متون از کتابخانه ها و سایت های معتبر انگلیسی زبان مربوط به سال های 1995 تا 2006 بوده است. سپس داده های گردآوری شده جدول بندی، مورد مقایسه قرار گرفتند و توصیف شدند.
کشورهای مورد مطالعه الزاماتی را در خصوص امنیتی پرونده ی الکترونیک سلامت، شامل تشکیلات امنیتی اطلاعات، امنیتی طبقه بندی و کنترل امکانات، ایمنی منابع انسانی، ایمنی مدیریت ارتباطات و عملیات و ایمنی کنترل دسترسی به اطلاعات پیش بینی کرده و به کار می برند اما کشور ما فاقد الزاماتی در خصوص امنیتی پرونده ی الکترونیک سلامت است. ایمنی اطلاعات پرونده ی الکترونیک سلامت یکی از ضروریات ایجاد پرونده ی الکترونیک سلامت است و کشور ما فاقد الزاماتی در این زمینه می باشد. با توجه به رویکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص ایجاد پرونده ی الکترونیک سلامت برای هر ایرانی، تهیه و تدوین این الزامات توسط متولیان امر با استفاده از تجربیات سایر کشورها توصیه می شود.

برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در شبکه ی جهانی وب، از ابزارهای کاوش که شامل موتورهای جستجو، ابر موتورهای جستجو و راهنماهای موضوعی است استفاده می شود. به همین منظور مطالعه ی حاضر با هدف بررسی مقایسه ای موتورهای کاوش و ابرموتورهای کاوش منتخب، در بازیابی اطلاعات فیزیوتراپی از شبکه ی جهانی وب و تعیین همپوشانی میان آنها انجام شد.
در این مطالعه که به روش پیمایشی، توصیفی، تطبیقی در رشته ی فیزیوتراپی انجام گردید، هفت موتور کاوش و هفت ابر موتور کاوش که بر اساس معرفی سایت Searchenginewatch.com پر استفاده ترین موتور و ابر موتورها بودند تعیین و مورد بررسی قرار گرفتند. سپس زیر رده های موضوعی فیزیوتراپی در هشت زمینه ی موضوعی از سر عنوان موضوعی پزشکی (MeSH) انتخاب و عمل جستجو انجام گردید تا میزان نتایج هر یک جداگانه به دست آید. پس از آن نتایج حاصل از جستجو در هر یک از موتورهای کاوش دو به دو مقایسه گردید تا میزان همپوشانی آنها در هر کلیدواژه به دست آید. این عمل جداگانه و به صورت مشابه در ابرموتورهای کاوش نیز انجام شد. سرانجام نتایج همپوشانی میان موتورها و ابر موتورهای کاوش که دارای بیشترین دفعات بازیابی بودند پس از آنالیز داده ها با روش آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS تعیین گردید و نتایج آن در قالب جداول آماری ارائه شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که موتورهای کاوش All the web، Altavista و Google به ترتیب بیشترین نتایج بازیابی را داشتند و در بین ابر موتورهای کاوش Ixquick دارای بیشترین نتایج بازیابی بود. ضمنا مشخص شد که نتایج جستجو در موتورهای کاوش Altavista و All the web تا حد زیادی با هم همپوشانی دارند. در میان ابرموتورهای کاوش نیز بیشترین همپوشانی میان ابرموتورهای کاوش Clusty با Vivisimo و Meta Crawler با Dogpile بود. ضمن اینکه میزان همپوشانی موتورهای کاوش با ابرموتورهای کاوش در هر یک از کلیدواژه ها مورد بررسی، تعیین گردید.
میزان همپوشانی نتایج جستجو در موتورها و ابرموتورهای کاوش منتخب، با استفاده از کلیدواژه های مورد نظر در این مطالعه (60-40 درصد) بود که به نظر می رسد این امر به دلیل تفاوت در شیوه های رتبه بندی نتایج در موتورها و ابر موتورهای کاوش مختلف می باشد.

شاخص ها، از جمله ابزارهای شناسائی و ارزیابی وضعیت موجود در هر نظامی به شمار می روند و نظام مدیریت سلامت نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی شاخص های بهره وری در مراکز درمانی استان اصفهان به عنوان بخشی از نظام سلامت کشور بوده است.
این مطالعه از نوع توصیفی وTrend study بوده که درآن اطلاعات 1920 عدد فرم آماری جمع آوری شده از سال 1376 لغایت 1380 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فرم شماره ی 201 نظام نوین آماری بود که توسط وزرات متبوع طراحی و در سطح کشوری مورد استفاده قرار می گیرد. این فرم به صورت ماهیانه از 32 مرکز درمانی استان توسط معاونت درمان دانشگاه جمع آوری و بعد از کنترل کیفیت اطلاعات، مورد تحلیل قرار می گیرد. از این تعداد، 8 بیمارستان آموزشی، 6 بیمارستان خصوصی و 18 بیمارستان غیر آموزشی مربوط به شبکه های بهداشت و درمان شهرستان ها بوده است. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS صورت گرفت.
در این مقطع زمانی، متوسط ضریب اشغال تخت در کل بیمارستان های تابع استان 2/47 درصد بود. بیمارستان های آموزشی با 3/54 درصد بیشترین و بیمارستان های تحت نظر شبکه های بهداشت و درمان با 4/41 درصد کمترین درصد اشغال تخت را داشتند. در این مدت متوسط طول اقامت صرف نظر از نوع بیمارستان، 6/2 روز بود. در این میان بیمارستان های آموزشی 1/4 روز و بیمارستان های خصوصی 5/1 روز را به خود اختصاص دادند. متوسط فاصله ی عملکرد تخت در کل استان 3/3 روز بود که بیمارستان های آموزشی 6/3 روز، بیمارستان های خصوصی 9/1 روز و بیمارستان های تحت نظر شبکه های بهداشت و درمان 4/4 روز را به خود اختصاص دادند.
با وجود اینکه استاندارد نیاز به تخت های بیمارستانی در مورد بیماری های حاد، 3 تخت برای هر هزار نفر می باشد، در کشور ما 5/1 تخت برای هر هزارنفر وجود دارد ولی از همین تعداد نیز استفاده ی لازم به عمل نمی آید از این رو در استان اصفهان متجاوز از 50در صد ظرفیت تخت های بیمارستاتی خالی و بلا استفاده و دور از دسترسی نیازمندان واقعی به درمان می باشند.

علوم پزشکی و مراقبت های سلامت در دهه ی اخیر با شتاب فراوان به سوی پزشکی مبتنی بر شواهد به پیش می رود و در این وضعیت دستیابی به اطلاعات مرتبط در سریع ترین زمان ممکن بدون استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات غیر ممکن است. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین سواد رایانه ای و اطلاعاتی دانشجویان پزشکی (فیزیوپاتولوژی، اکسترن و انترن) دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام گردید.
این مطالعه از نوع تحلیلی بود که در آن توانایی 166دانشجوی فیزیوپاتولوژی، اکسترن و انترن در مورد مهارت های رایانه ای و سواد اطلاعاتی در آبان ماه 1385 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آمار توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
بیشتر دانشجویان (3/71 درصد) در منزلشان به رایانه دسترسی داشتند. بیشتر دانشجویان (77 درصد) پیش از این هیچ گونه دوره ی آموزشی مربوط به رایانه و اطلاع رسانی را نگذرانده بودند. بیشتر دانشجویان توانایی ارسال (3/66 درصد) و دریافت نامه و پیوست کردن فایل به آن را (4/55 درصد) داشتند، اما با امکانات پیشرفته برای جستجو (7/27 درصد) و عملگرهای جستجو (4/5 درصد) آشنایی چندانی ندارند. در مورد استفاده از بانک های اطلاعاتی پزشکی تقریبا یک سوم از دانشجویان با این منابع آشنا بودند و از آنها استفاده می کردند.
بیشتر دانشجویان تحت پژوهش پیش از این هیچ گونه دوره آموزشی مربوط به رایانه را ندیده بودند، بنابراین دوره های آموزشی رسمی می تواند سریع تر دانشجویان را برای انجام کارهای آموزشی و پژوهشی با استفاده از سیستم های نوین رایانه ای توانمند سازد. همچنین آموزش آشنایی با بانک های اطلاعاتی پزشکی از منابعی هستند که می تواند به دانشجویان برای دسترسی سریع تر به مقالات مورد نیاز کمک کند.

کاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی کسانی هستند که در تمام ساعات کار روزانه ی خود از سیستم استفاده می کنند و نقاط ضعف و قوت سیستم را به خوبی لمس می نمایند. شناخت دیدگاه کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم بسیار مهم بوده و در توسعه و تکامل سیستم بسیار مؤثر می باشد. این مطالعه با هدف تعیین دیدگاه کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد.
این پژوهش از نوع کاربردی بوده که به روش توصیفی انجام شد. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد و گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای چهار قسمتی شامل ویژگی های کیفیت اطلاعات، علل پایین بودن کیفیت اطلاعات، در دسترس بودن اطلاعات و حمایت از تصمیم گیری انجام گرفت. پس از تایید روایی و پایایی پرسشنامه، تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS صورت گرفت.
یافته ها نشان داد که 7/47 درصد از کاربران نسبت به قابلیت سیستم اطلاعات بیمارستانی در کمک به تصمیم گیری ناراضی بودند. به طور کلی 2/53 درصد از کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی تا حدی رضایت داشتند.
با توجه به مشکلاتی از جمله نامناسب بودن کیفیت اطلاعات سیستم و عدم تطبیق آن با نیازهای کاربران بنابراین لازم است که سیستم اطلاعات بیمارستانی مورد بازنگری و تجدید نظر قرار گیرد.

امروزه تمام حرفه ها، به منظور حمایت و پشتیبانی از خطرات متعددی که آنها را احاطه نموده است و نیز به دلیل حفظ ماهیت خود در شرایط رقابتی دنیای امروز، به سوی مدیریت رفع خطرات احتمالی گرایش پیدا کرده اند. تجزیه و تحلیل حالت های بالقوه ی خطا و اثرات ناشی از آن (FMEA)، یکی از انواع تکنیک های ارزیابی خطر است که در این پژوهش، با هدف شناسایی، ارزیابی و ارائه ی اقدامات مناسب برای کنترل، کاهش و حذف خطرات احتمالی فرایندهای کاری بخش مدارک پزشکی مورد استفاده قرار گرفته است.

مطالعه ی حاضر توصیفی مقطعی و از نوع پژوهش های کاربردی و جامعه ی پژوهش نیز بخش مدارک پزشکی بیمارستان الزهرا (س) است. پژوهشگر با مشاهده ی دقیق فرایندها و مصاحبه با کارکنان به ترسیم نمودارهای گردش فرایندهای جاری بخش مدارک پزشکی بیمارستان الزهرا (س) در سال 6-1385 پرداخته است و براساس آنها، فرایندها را به دقت بررسی و سپس با استفاده از تکنیک بحث گروهی متمرکز به تعیین حالت های بالقوه خطا و اثرات ناشی از آن، تعیین درجات شدت، وقوع، کشف و عدد اولویت خطر پرداخت. به این منظور، پژوهشگر از کاربرگ استاندارد (:Failure Mode & Effects Analysis(FMEA) که توسط پژوهشگران متعددی در حوزه ی سلامت سایر کشورها مورد استفاده قرار گرفته و پایایی آن مسجل شده، روایی آن نیز به تایید استادان صاحب نظر رسیده است بهره جست. پس از مشورت با کارشناسان مجرب حرفه ی مدارک پزشکی، اقدامات پیشنهادی به گروه (FDG):Focus Discussion) Group ارائه و بر اساس درجه ی اهمیت و قابلیت اجرا به وسیله ی مدیر بخش، اولویت بندی شده و تصمیمات وی بر اساس معیارهای جدول تصمیم گیری موجود در این پژوهش ارزیابی گردید.

یافته های به دست آمده نشانگر آن است که از میان 56 حالت بالقوه ی خطا، 24 مورد مربوط به واحد پذیرش و بیشترین مقدار عدد اولویت خطر مربوط به «عدم توانایی کارکنان پذیرش در بازخوانی دستور بستری» بود.

تکنیک هایی مانند FMEA که با رویکرد پیش گیرانه و بر پایه ی کار گروهی قابل اجرا می باشند، موجب افزایش دقت کارکنان و توجه آنها بر نقاط ضعف حرفه ای بالقوه و تلاش برای از بین بردن آنها می شود.

با وجود آگاهی جهان از اثرات پایدار کاربرد ارگونومی بر کاهش اختلالات اسکلتی- عضلانی و افزایش بهره وری در محیط کار، در ایران هنوز به ملاحظات ارگونومیک در سازمان های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی درمانی پرداخته نشده است و متاسفانه آمار و اطلاعات کافی نیز از خسارت های ناشی از اختلالات اسکلتی- عضلانی در این محیط وجود ندارد. هدف این پژوهش تعیین اختلالات ماهیچه ای- اسکلتی شغلی شایع در بین کارکنان بخش های مدارک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی سال 1384 بوده است.
در این مطالعه ی توصیفی- مقطعی که بر روی 75 نفر از کارکنان جامعه تحت مطالعه انجام شد، ابزار جمع آوری داده ها عبارت بود از پرسشنامه ی ویژگی های دموگرافیک افراد مورد مطالعه و پرسشنامه ی استاندارد Nordic، داده ها با روش مصاحبه با افراد جامعه مورد مطالعه گردآوری شده و به وسیله ی نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
در کل 414 مورد ناراحتی اسکلتی-عضلانی در اندام گوناگون بدن افراد مورد مطالعه گزارش شد از این تعداد درد و ناراحتی اسکلتی- عضلانی که کارکنان از آن شکایت می کردند در 37 مورد موجب غیبت آنان از کار شده بود. بیشترین ناراحتی های منجر به غیبت کارکنان در ناحیه ی کمر 3/9 درصد، گردن 3/9 درصد، شانه ها 7/6 درصد و مچ دست 7/10 درصد گزارش شده بود.
نتایج نشان داد که در طول یک سال، بیشترین مراجعه ی افراد تحت پوشش به پزشک، مربوط به واحد مدارک پزشکی (بایگانی)بوده است. ضمن اینکه تقریبا بیشتر آنان این دردها را کاملا ناشی از کار خود می دانستند. بنابراین در خصوص کاربرد ارگونومی در محیط کار، باید تدابیر تازه ای اندیشید.

امروزه تحقیقات در علوم مختلف به عنوان ابزاری قدرتمند و شایان توجه جهت ارزیابی آخرین دستاوردهای علمی به کار می رود. مهم ترین ابزار راه گشای محققین در علوم پزشکی برای انجام تحقیقات، مدارک و اطلاعات پزشکی بیماران در بایگانی های بیمارستان ها می باشد. هدف کلی این پژوهش نیز تعیین کاربرد مدارک پزشکی در انجام تحقیقات پژوهشی از دیدگاه پژوهشگران بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان بوده است.
این پژوهش یک مطالعه ی توصیفی - مقطعی بود. در این مطالعه افراد نمونه 300 نفر شامل پژوهشگران بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان بوده که به صورت تصادفی انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخته بر اساس اهداف، در بهار و تابستان 1384 اطلاعات جمع آوری شد. روایی پرسشنامه به وسیله ی متخصصان مربوط تایید و پایایی پرسشنامه نیز با ضریب Cronbach Alfa بالای 75 درصد پذیرفته شد. تحلیل یافته ها به کمک آمار توصیفی (درصد فراوانی) و نرم افزار SPSS صورت گرفت.
از نقطه نظر جامعه ی پژوهش، علت استفاده نکردن پژوهشگران از پرونده های پزشکی در پژوهش ها، اطلاعات ناقص پرونده ها (5/37 درصد) و ناخوانا بودن اطلاعات پرونده ها (31 درصد) بود.
براساس نتایج به دست آمده، لزوم نظارت بر صحت، کامل و خوانا بودن پرونده های پزشکی در فرآیند مستندسازی نه تنها انگیزه و میزان استفاده پژوهشگران از پرونده های پزشکی را افزایش خواهد داد؛ بلکه پایایی و اعتماد نتایج پژوهش هایی را که بر اساس این اطلاعات انجام می گیرند نیز افزایش می دهد.

فن آوری اطلاعات امکانات فراوانی در عرصه های علمی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد نموده است که دسترسی به اینترنت از شاخص های مهم این فن آوری محسوب می گردد. با توجه به رشد روزافزون کاربردهای آن، استفاده از پورتال ها برای آموزش سلامت جامعه و ارائه ی خدمات زنده، کم هزینه و قابل دسترس در هر مکان و زمان شناخته شده است. در این مقاله سعی شد معیارهای ارزش گذاری یک سایت پورتال مورد بررسی قرار گیرد، چرا که تدوین و گردآوری معیارها کمک به سزایی در طراحی، پیاده سازی، ارزش گذاری و انتخاب درست مدیران و کاربران خواهد نمود.
مطالعه ی حاضر به روش توصیفی انجام گرفته است وجامعه ی آماری آن 53 نفر از کارشناسان و صاحب نظران انفورماتیک بودند که در زمینه ی برنامه نویسی در محیط های تحت وب تجربه داشتند. به منظور انجام پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. جمع آوری اطلاعات پژوهش با جستجو درسایت های اینترنتی، مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران مربوط و تهیه ی پرسشنامه با مقیاس پنج درجه ای Likert بر اساس استانداردهای مهندسی نرم افزار و اینترنت و تجربیات نگارنده انجام شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه تنظیم شده از طریق مصاحبه با تعدادی از صاحب نظران و کارشناسان انفورماتیک صورت گرفت و پایایی پرسشنامه نیز پس ازاجرای مقدماتی بر روی 20 نفر از آزمودنی های همان جامعه (پایلوت) با Cronbach Alfa، 78/0 درصد به تایید رسید. نتایج به وسیله ی نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که از نظر کارشناسان مربوط از بین ده گروه پارامتر مورد بررسی، در بخش مدیریت «عامل هزینه در انتخاب و خرید یک پورتال» با 96 درصد بالاترین میزان اهمیت را نسبت به سایر عوامل به خود اختصاص داد. به عبارت دیگر این عامل می تواند تا حد زیادی فارغ از امکانات فنی سایت و یا سیاست های در نظر گرفته شده برای آن مؤثر واقع گردد، از سوی دیگر، در مقایسه با نرم افزار استاندارد موجود، نسبت هزینه های نگهداشت و به روز رسانی این گونه سایت ها به هزینه ی تولید آنها افزایش یافته است.
فن آوری اطلاعات و ارتباطات، شناخت وآگاهی مدیران نسبت به انتخاب یک پورتال برای سیستم های مراکز بهداشتی درمانی و مراکز تحقیقاتی در حوزه ی سلامت و همچنین معیارها و عوامل ارزش یابی آن را ضروری ساخته است. این امر در بهبود هر چه بیشترکیفیت سایت های پورتال برای ارائه ی خدمات، مؤثر خواهد بود و در نتیجه طراحان امر به نحوی مطلوب نسبت به طراحی این گونه سایت ها اقدام خواهند کرد.

افزایش خطاهای پزشکی به نگرانی عمومی در میان سیاست گذاران، ارائه دهندگان و متخصصین امر سلامت و درمان تبدیل شده است. خطاهای پزشکی در بیمارستان ها و مؤسسات مراقبت سلامت ایالات متحده سومین علت شایع مرگ بوده و سالانه قریب به 98000 نفر جان خود را در این راه از دست می دهند. طبق نظر پیشگامان صنعت سلامت و مراقبت بهداشتی، استفاده از فن آوری اطلاعات می تواند سلامت بیماران را با پیشگیری از خطاها و اشتباهات پزشکی، ارزیابی خطاها و نظام مراقبت افزایش بخشد. در این مقاله ضمن بررسی خطاهای پزشکی و تعریف هرکدام از این خطاها به بررسی نقش و اثر فن آوری اطلاعات در کاهش و پیشگیری از خطاهای پزشکی پرداخته، مزایای هر کدام نیز فهرست شده و در نهایت پیشنهاداتی در قالب استفاده از فن آوری اطلاعات برای پیشگیری و کاهش خطاهای پزشکی در مؤسسات مراقبت سلامت ارائه شده است.

موفقیت و پیشرفت دانشگاه ها به نیروی انسانی آنها بستگی دارد. اگر این سازمان ها قادر به جذب، حمایت حفظ روحیه ی کارکنان نباشند در جهت انجام مسؤولیت ها و وظایف خطیر خود، با مشکل روبرو می شوند. از جمله عوامل مؤثر بر روحیه ی افراد، افزایش امکان مشارکت آنها در تصمیم گیری ها می باشد که فضای کلی دانشگاه را پویا، پرنشاط و فعال نموده و توانمندی ها و خلاقیت های استادان را به خوبی شکوفا و متجلی می سازد. بر این اساس، هدف اصلی این مقاله تعیین رابطه بین میزان مشارکت اعضای هیات علمی درتصمیم گیری های مدیریتی با سطح روحیه ی آنها در دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان بوده است.
نوع مطالعه در این پژوهش تحلیلی از نوع همبستگی بوده و نمونه ی مورد مطالعه شامل 165 نفر اعضای هیات علمی دو دانشگاه بود که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای متناسب با حجم به نسبت 73 به 92 از میان دانشکده های دو دانشگاه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، دو پرسشنامه محقق ساخته، یکی پرسشنامه مشارکت در تصمیم گیری و دیگری پرسشنامه ی سنجش روحیه بود. روایی پرسشنامه ها با روش محتوایی و پایایی آنها با استفاده از ضریب Chronbach Alfa در پرسشنامه «مشارکت در تصمیم گیری» 86/0 و پرسشنامه «سنجش روحیه» 87/0 محاسبه شد. روایی پرسشنامه ها با روش محتوایی و با محاسبه روایی درونی تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش به وسیله ی نرم افزار SPSS و از شاخص های آماری نظیر فراوانی، میانگین، واریانس و از آزمون های t مستقل، ضریب همبستگی Pearson، تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است.
نتایج نشان داد که بین میزان مشارکت اعضای هیات علمی در تصمیم گیری های مدیریتی با سطح روحیه ی آنها رابطه وجود دارد. بیشترین میزان مشارکت اعضای هیات علمی در تصمیم گیری های مدیریتی مربوط به تصمیم گیری پژوهشی و کم ترین میزان مشارکت مربوط به تصمیم گیری آموزشی بود.
مشارکت افراد در تصمیم گیری های سازمانی می تواند بر یک پارچگی گروه های کاری بیفزاید و باعث تقویت روحیه ی کارکنان شود همچنین تعهد بیشتری در آنها برای نیل به اهداف سازمانی ایجاد نماید.

همراه با رشد و توسعه ی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، ضرورت دارد که ساختارهای اداری آنها نیز متناسب با انجام وظایف، هماهنگ با برنامه های کلان دانشگاه رشد نماید. در این راستا عملکرد مالی نکته ی مهمی از مولفه های اصلی مدیریت سازمان است و به منزله ی ابزاری برای نیل به اهداف کارایی و اثربخشی محسوب می شود. هدف این پژوهش برآورد هزینه ی سرانه دانشجویی دانشجویان دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 86 -85 بوده است.
این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است و به روش مقطعی و گذشته نگر انجام شده و بر اساس آن تمام هزینه های دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشکده ی مدیریت واطلاع رسانی پزشکی مورد بررسی قرار گرفته است. الگوی مورد استفاده برای برآورد هزینه ی دانشجویی در این دانشکده مبتنی بر نظام «هزینه یابی بر مبنای فعالیت» بوده و مقصد هزینه در آن خدمات آموزشی دانشکده است. ابزار گردآوری اطلاعات، چک لیست های محقق ساخته با در نظر گرفتن پیشنهادات صاحبنظران بوده و چک لیست ها از روی اسناد مالی دانشکده تکمیل و مورد تحلیل قرارگرفته است.
هزینه ی سرانه ی دانشجویان رشته های کتابداری پزشکی، کاردانی وکارشناسی مدارک پزشکی، کارشناسی ارشد مدارک پزشکی و مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت در سال تحصیلی 1386- 1385 به ترتیب12565434 ریال، 11503362 ریال، 39120021 ریال و 13745533 ریال محاسبه شده است در حالی که هزینه ی دانشجویان به روش هزینه یابی به روش سنتی 13963497 ریال می باشد.
بررسی و مقایسه ی هزینه ی سرانه ی دانشجویان دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی در سال 86-1385نشان می دهد که دانشجویان کارشناسی ارشد مدارک پزشکی بیشترین هزینه ی سرانه را بین دانشجویان دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دارا بوده و کم ترین هزینه ی سرانه دانشجویان مربوط است به دانشجویان کاردانی و کارشناسی مدارک پزشکی. با بررسی سهم هر گروه از هزینه ها در هزینه ی سرانه ی دانشجویان مشخص گردید هزینه های مدرسین و هزینه ی فعالیت های اداری، دانشجویی (شامل واحدهای: اداره ی آموزش، گروه های آموزشی، کتابخانه، امور پژوهشی، امور دانشجویی) بالاترین سهم را در هزینه ی سرانه ی دانشجو دارا می باشند؛ لذا می توان از یکسو با تمرکز بیشتر بر این گونه هزینه ها برای کاهش منطقی آنها اقدام نموده و از سوی دیگر با افزایش منطقی تعداد دانشجو به اقدامات اصلاحی روی آورد.

بخش کودکان مربوط به اطفالی است که بر اثر بیماری های مختلف به مراقبت های خاصی نیاز دارند تا سلامت جسم و روان خود را بازیابند. محیط بیمارستان برای کودکان باید به گونه ای فراهم شود تا آنان کمتر دچار تنش و اضطراب گشته و به راحتی نیازهای روح و جسمی آنان برطرف گردد. این ضرورت ها باعث شد تا این پژوهش با هدف بررسی فضای فیزیکی بخش اطفال بیمارستان های شهر اصفهان و مقایسه ی آن با استاندارد در سال 1384 صورت پذیرفت.
این پژوهش کاربردی و نوع مطالعه توصیفی بوده که برای جمع آوری داده ها از چک لیست استفاده شده و پس از سنجش روایی و پایایی آن، پژوهشگر شخصا نسبت به تکمیل این چک لیست اقدام نموده است. اطلاعات به دست آمده پس از استخراج با استفاده از برنامه ی SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که بیمارستان های دانشگاهی در مقایسه با بیمارستان های غیردانشگاهی از لحاظ «طراحی و معماری ساختمان» درصد هماهنگی بالاتری را با استانداردها (25/81 درصد) دارا هستند. از نظر وجود «واحدهای درمانی، آموزشی و رفاهی» مورد نیاز بخش اطفال نیز بیمارستان های دانشگاهی در شرایط بهتری نسبت به بیمارستان های غیردانشگاهی بودند. از لحاظ «تجهیزات و امکانات رفاهی» بیمارستان های دانشگاهی در مقایسه با بیمارستان های غیر دانشگاهی مناسب تر بودند زیرا در این بیمارستان ها با رعایت حداکثر 96/74 درصد از استانداردها شرایط خوبی از نظر رفاهی برای بیماران فراهم شده است.
بیمارستان های اصفهان از لحاظ فضای فیزیکی بخش اطفال به طور نسبی در شرایط مناسبی قرار دارد.

یکی از بخش هایی که باید ایمنی آن بیشتر مورد توجه باشد، بخش رادیولوژی بیمارستان است.دراین بخش افزون بر خطرات و حوادث احتمالی که مشابه آن در سایر بخش های بیمارستان وجود دارد، خطرات بالقوه ی تابش پرتو برای بیماران، همراهان، کارکنان، استادان و دانشجویان نیز وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت موجودایمنی دربخش رادیولوژی بیمارستان های دانشگاهی شهر اصفهان بوده است تا از این طریق نقاط ضعف وکاستی ها مشخص و اولویت های اجرایی برای اصلاح آن تعیین گردد. آنچه مسلم است افزایش آگاهی و انگیزه ی مدیران بیمارستان ها کمک مؤثری در جهت سرمایه گذاری صحیح برای کاستن نقاط ضعف موجود خواهد بود.
مطالعه ی حاضر ازنوع توصیفی- مقطعی و کاربردی بوده دراین پژوهش نمونه گیری صورت نگرفته و کلیه ی بخش های رادیولوژی در یازده بیمارستان دانشگاهی شهر اصفهان با استفاده ازچک لیست و جدول ارزیابی ریسک مورد پژوهش قرار گرفته اند. روش جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبه و مشاهده و تکمیل چک لیست می باشد و چک لیست پژوهش دارای روایی محتوایی بود که با نظر متخصصان مدیریت بهداشت و درمان وبهداشت حرفه ای به تایید رسید. پس از جمع آوری اطلاعات لازم، ارزیابی ریسک ها به روش ارزیابی ریسک الگوی 3D دانشگاه Melbourne انجام شده است که یک روش کاملا استاندارد می باشد. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در سطح آمار توصیفی بوده که با نرم افزارهای Excel وSPSS انجام شده است.
نتایج نشان داد که درصد مربوط به وضعیت ایمنی فضای فیزیکی و تجهیزات 72درصد مربوط به وضعیت عمومی ایمنی 61 بود. همچنین ارزیابی ریسک ها نشان داد که به طور کلی 12 مورد از ریسک ها وخطرات موجود در بخش های رادیولوژی دارای امتیاز ریسک 300 و یا بالاتر می باشند. همچنین مشخص گردیدکه به طور کلی 96 مورد از ریسک ها تکنسین رادیولوژی را تهدید می کنند.
بر اساس یافته ها می توان گفت که به طورکلی از 5 زمینه ی ایمنی، بیشترین درصد متعلق به ایمنی فضای فیزیکی و تجهیزات و کم ترین درصد متعلق به استفاده از وسایل حفاظت فردی است. همچنین درصدکل ایمنی 58 درصد می باشدکه با توجه به آن وضعیت ایمنی بخش های رادیولوژی به طورمیانگین متوسط و ضعیف ارزیابی شده است. بنابراین بیشترین سرمایه گذاری باید در بخش رادیولوژی بیمارستان ها جهت پیشگیری و کاهش بروز خطرات برای تکنسین های رادیولوژی صورت گیرد.

سنجش و توسعه ی بهره وری از جنبه های گوناگون همواره باید مورد توجه قرار گیرد. از جمله روش های سنجش بهره وری؛ خلاقیت مدیران و سلامت سازمانی دارای اهمیت می باشد. هدف این مقاله شناخت رابطه ی خلاقیت مدیران و سلامت سازمانی با بهره وری کارکنان دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده است.
این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات تحلیلی مقطعی است. جامعه ی مورد پژوهش شامل مدیران و کارکنان برخی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده که برای سنجش وضعیت موجود بهره وری، از پرسشنامه های بهره وری، سلامت سازمانی و خلاقیت استفاده شد که پس از تایید روایی و پایایی جهت جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور، 1281 نفر از دانشگاه های علوم پزشکی ارومیه، بوشهر، زابل، قزوین، گلستان و مشهد در مطالعه وارد شدند و نتایج به دست آمده با استفاده از روش های آماری استنباطی مناسب، با کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
بین سلامت سازمانی و بهره وری رابطه وجود داشت؛ یعنی بالا رفتن میزان سلامت سازمانی می تواند منجر به افزایش میزان بهره وری گردد (01/0P=). بین میزان سلامت سازمانی و خلاقیت مدیران رابطه ی معکوس وجود داشت، اما معنی دار نبود؛ یعنی با افزایش میزان سلامت سازمانی از میزان خلاقیت مدیران کاسته شده است (05/0P>). بین میزان خلاقیت مدیران و میزان بهره وری رابطه ی مستقیمی وجود داشت، اما این رابطه معنی دار نبود. به عبارت دیگر، با افزایش خلاقیت، بهره وری نیز افزایش یافته است.
سلامت سازمانی باعث افزایش بهره وری می شود.