فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات
پیاپی 9 (پاییز 1386)
- 196 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1386/09/20
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1
این مقاله بر آن است تا با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موف که چارچوبی برای تحلیل نظام گفتمانی سیاسی اجتماعی است نشان دهد که چگونه نظام گفتمانی حاکم بر یک جامعه محصولات فرهنگی ای مانند فیلمهای سینمایی را تولید می کند و بدان واسطه در واقع به بازتولید خود در جامعه می پردازد. در این راستا، بخشهایی از فیلم سینمایی «پارتی» ساخته سامان مقدم به عنوان نمونه مد نظر قرار گرفته است و این سوالات مطرح شده است که این فیلم در چه گفتمان اجتماعی ای تولید شده و چگونه این فضای گفتمانی در فیلم بازنمایی شده است. در نهایت، با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موف فضای گفتمانی حاکمی که فیلم را تولید کرده است و چگونگی بازنمایی این فضا در فیلم مورد بررسی قرار گرفته است. به طور کلی هدف از مقاله این است که نشان دهد چگونه نظریه گفتمان می تواند برای تحلیل پدیده های اجتماعی و محصولات فرهنگی به کار گرفته شود.
کلیدواژگان: تحلی گفتمان، فیلمهای سیاسی، اجتماعی، فیلم پارتی، سامان مقدم -
صفحه 17
چند سالی است که اخبار حاشیه های فوتبال به ویژه خارج از استادیومها با خبرهای متن فوتبال برابری می کنند. در میان خبرهای حاشیه ای، رفتارهای تماشاگران از جمله خشونت گرایی آنها جایگاه مهمی دارد. در ایران، خشونت گرایی در فوتبال به هیچ وجه مانند کشورهای اروپایی نیست؛ اما به تاثیر از هیجانات و حساسیتهای ایجاد شده حول مسابقات داخلی و ملی، تماشاگران و هوادارانی به نسبت خشن در برخی مسابقات، شرایط خشونت باری را بر جمع تماشاگران حاکم کرده اند.پژوهش حاضر با روش پیمایشی، میان 1020 نفر از تماشاگران فوتبال در مسابقات پرتماشاگر کشور انجام گرفته است. در این تحقیق که با هدف شناخت دلایل اجتماعی خشونت گرایی تماشاگران فوتبال آغاز شده است، اثرات سه دسته متغیرهای هویتی، گروهی و وضعیتی بر خشونت در فوتبال مفروض انگاشته شده اند.یافته ها نشان می دهد که بخشی از دلایل خشونت گرایی و درگیری ها در میادین ورزشی را باید در عوامل زیر جستجو کرد: سن افراد (میانگین سن 21 سال)، احساسی بودن رفتار و فعالیتها در جمع تماشاگران، بی نامی، تلقین پذیری و فشار گروه و جمع، مطالعه مطبوعات تیم گرا و تاثیر پذیری از تفاسیر آنها، عملکرد نیروی انتظامی حاضر در میدان، احساس نبود نیروهای کنترل کننده در جمع و بروز رفتارهای عنادورزانه و کینه توزانه، احساس علاقه و تعلق قطبی و افراطی به یک تیم خاص (تیم گرایی). بنابراین می توان گفت که خشونت فوتبال در تحلیلی جامعه شناختی تابعی از ویژگی های خرده فرهنگی تماشاگران، ساختار گروهی جماعت تماشاگر و وضعیت عناصر مداخله گر در میدان مسابقه (اعم از داور، نیروهای انتظامی و...) است. بدیهی است اگر خواسته شود در راستای مدیریت بهینه فضای تماشاگران و اعمال در رفتارهای خشن آنان تلاشی صورت گیرد، توجه به عوامل مذکور به موفقیت امر کمک می کند.
کلیدواژگان: فوتبال، تماشاگران فوتبال، خشونت گرایی، جماعت فعال، شرایط خرده فرهنگی، ساختار گروهی، عوامل وضعیتی -
ژئوپلیتیک اطلاعات: مقایسه تطبیقی اخبار و اطلاعات سیاسی روزنامه های آفتاب یزد و کی هان در تیرماه 1385صفحه 45
بحث پیرامون گردش اطلاعات در جوامع مختلف و قدرتهای پنهان و آشکار کنترل کننده آن، یکی از مباحث ژئوپلیتیک اطلاعات یا سیاست جغرافیایی اطلاعات است. پژوهش حاضر که توصیفی مقطعی است، تلاش کرده با استفاده از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل استنادی به بررسی کمی و مقایسه تطبیقی مولفه های اصلی مورد بحث در اطلاعات سیاسی دو روزنامه کشوری «آفتاب یزد» و «کی هان» در تیرماه 1385 بپردازد و به سوالاتی از قبیل: موضوعات محوری مورد بحث در این دو روزنامه کدامند؟ اطلاعات سیاسی بیشتر حول چه افراد و چه کشورهایی دور می زند؟ وضعیت استناد به منابع خبری در این دو روزنامه چگونه است؟ به کدام منابع خبری داخلی و خارجی بیشتر استناد شده است؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در روزهای مختلف از نظر کمیت تفاوتی با هم دارند؟ آیا اطلاعات سیاسی مندرج در دو روزنامه مورد بررسی با یکدیگر تفاوت دارند؟ پاسخ دهد.یافته ها نشان داد که دو روزنامه کی هان و آفتاب یزد از نظر نوع پوشش خبری، دامنه و موضوع، منابع مورد استناد، توجه به اشخاص خبرساز، کمیت اطلاعات سیاسی و توزیع آن در روزهای هفته با یکدیگر متفاوت هستند. آفتاب یزد بیشتر به طرح مسائل و مشکلات داخلی کشور و نقد عملکرد دولت توجه دارد، درحالی که کی هان بیشتر به طرح سیاست خارجی ایران و دیگر کشورها پرداخته است. از نظر اطلاعات ارائه شده در مورد کشورها هر دو روزنامه به کشورهایی یکسان البته با ترتیبهای متفاوت پرداخته اند. به نظر می آید دلیل تفاوتهای مشاهده شده در اخبار و اطلاعات سیاسی دو روزنامه کی هان و آفتاب یزد ناشی از وابستگی جناحی متضاد این دو روزنامه و به تبع آن نگرشها و گرایشهای سیاسی مختلف آنها و تاثیر آن بر گزینش و نشر اخبار سیاسی باشد.
کلیدواژگان: ژئوپلیتیک اطلاعات، روزنامه کیهان، روزنامه آفتاب یزد، اطلاعات سیاسی، تحلی لمحتوا، تحلیل استنادی -
صفحه 73
سازه گرایی به عنوان مکتبی انتقادی با به چالش کشیدن دیدگاه ذات گرایی بر آن است که هویت جنسیتی، برساخته ای اجتماعی است. از این دیدگاه «زنانگی» فراتر از ویژگی های ذات گرایانه و متفاوت از «زنی» و «مادینگی» است. این پژوهش ضمن توجه به تنوع هویتهای جنسیتی در میان زنان (در اینجا دختران) الزامات این تنوع در نگرش به ارزشها و کلیشه ها، اهمیت مفهوم جنسیت و کاربرد آن در مطالعات زنان و دختران را یادآوری کرده و بر مفهوم «زنانگی ها» به مثابه مفهومی کلیدی در مطالعات جنسیت و مطالعات زنان توجه می نماید. در این پژوهش با انجام پیمایش و استفاده از نمونه ای معرف دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر تهران، هویت جنسیتی دختران و نیز نگرش آنان به ارزشهای زنانه و رابطه آن با پایگاه اجتماعی اقتصادی را مورد مطالعه قرار داده ایم. نتایج این پژوهش ضمن اذعان به وجود تنوعی از هویتهای زنانه در میان دخترهای دانش آموز شهر تهران، برخی اختلافات را در زمینه نگرش به ارزشهای زنانه نشان می دهد. بر این اساس دختران متعلق به پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتر پای بندی کمتری به ارزشهای زنانه دارند، در حالی که پای بندی دختران متعلق به پایگاه اجتماعی اقتصادی پایین تر به ارزشهای زنانه بیشتر است. یافته دیگر این پژوهش حاکی از آن است که رابطه معناداری بین پایگاه اجتماعی اقتصادی و هویت جنسیتی دختران وجود ندارد و در هر دو پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتر و پایین تر توزیع مشابهی از هویتهای جنسیتی چهارگانه (زنانه، مردانه، دوجنسیتی و نامتمایز) وجود دارد.
کلیدواژگان: جنس، جنسیت، هویت جنسی، کلیشه های جنسیتی، زنانگی، ارزشهای زنانه، مطالعات زنان، مطالعات دختران -
صفحه 101
در ادبیات جامعه شناختی فردگرایی به عنوان مفهومی مدرن در مقابل جمع گرایی جامعه سنتی قرار می گیرد. بازاندیشی در خصوص خویش و عرصه های مختلف زندگی از ویژگی های بارز فرد گرایی به شمار می آید. در چنین شرایطی و در فقدان تایید دایمی اجتماعی، گرایشها و جهت گیری های مختلف از جمله گرایشهای دینی هستند که خصلت قطعی خود را از دست داده و مورد بازاندیشی های مکرر قرار می گیرند. این وضعیت خصوصا در بین اقشاری که بیشتر در معرض آگاهی های مدرن قرار دارند رواج بیشتری پیدا می کند. با پذیرش اولیه این پیش فرض مقاله حاضر در صدد مطالعه چگونگی وضعیت ارزشهایفردگرایانه جمع گرایانه در بین دانشجویان و رابطه آن با گرایشهای دینی و اشکال بازاندیشانه آن است. بدین منظور با استفاده از سنجه دینداری استارک و گلارک و شاخص محقق ساخته بازاندیشی دینی و مقیاس جمع گرایی فردگرایی تریاندیس مشخص شد که علی رغم تسلط خصلتهای جمع گرایانه، گرایشهای فردگرایانه نیز به همان شدت در بین این قشر موجود است. این هم زیستی از طریق دو روش پیمایشی و سازه ای تایید شد. همچنین در بین این گروه ابعاد اعتقادی و تجربی دین نسبت به ابعاد دیگران از میزان پذیرش بیشتری برخوردار است. رابطه بین شاخصها نشان داد که جمع گرایی با همه ابعاد دینداری ارتباطی مثبت و معنادار دارد اما مستقل از بازاندیشی در دین عمل می نماید. در مقابل فردگرایی با بعد تجربی دینداری و شاخص بازاندیشی در دین روابط قوی تری را نشان می دهد.
کلیدواژگان: جمع گرایی، فردگرایی، دینداری و گرایشهای دینی، بازاندیشی دینی -
صفحه 127
ایران سرزمینی است با تنوع طبیعی فرهنگی بسیار بالا که می توان از آن به نحو مطلوبی در روند توسعه و قدرتمند تر شدنش بهره برد. تکثر زبانها و قومیتها یکی از اشکال این تنوع است که به رغم تصویری که عموما به صورت منفی از آن ایجاد شده و گاه آن را به مثابه مشکلی احتمالی برای انسجام و فرایند شکل گیری روحیه و ساختارهای دولت ملی مطرح کرده اند، می تواند درست برعکس به مثابه ابزاری اساسی برای تقویت این فرآیند به کار گرفته شود. در مقاله حاضر که حاصل بخشی از نتایج یک طرح تحقیقاتی است، تلاش شده است امکانات بالقوه ای را که این تنوع می تواند برای ارتقا سطح علمی کشور به ما ارزانی کند نشان داده شوند. تاکید اصلی مقاله بر تداوم سرزمینی و جهانی اقوام ایرانی است که به کشور ما امکان جذب و مبادله دانشجویان و اساتید و مشارکت در فرآیند های جهانی تولید علم را در حوزه های جغرافیایی دیگر و شکوفا ساختن همکاری های منطقه ای و بین المللی در سطوح دانشگاهی و موسسات پژوهشی می دهد. در این مقاله استدلال می شود که مدیریت و سیاست گذاری عمومی در زمینه آموزش و پژوهش استفاده لازم را از این امکانات بالقوه انجام نداده اند و راهکارهایی را برای خروج از این موقعیت در چهار منطقه زبانی فرهنگی مورد مطالعه، یعنی حوزه های آذری، بلوچ، عرب و کرد ایرانی ارائه می دهد.نقطه اتکای اصلی مقاله موضوع زبان است؛ زیرا زبان عمده ترین سطحی است که در آن هویتهای محلی تعریف می شوند. همچنین مسئله نیاز به اتخاذ یک سیاست زبان شناختی مشخص در سطح آموزش عالی که بتواند ما را در موقعیت بهتری برای جذب و گسترش فرهنگ ملی و فرهنگ قومی و محلی مان قرار دهد.
کلیدواژگان: آذریهای ایرانی، آموزش عالی، انسان شناسی فرهنگی، بلوچهای ایرانی، تنوع فرهنگی، توسعه فرهنگی، روابط بین فرهنگی، عربهای ایرانی، کردهای ایرانی -
صفحه 161
در چند دهه گذشته پیشرفت تکنولوژیک در زمینه ارتباطات و انتقال اطلاعات باعث تسهیل و تسریع تعاملات میان افراد در سراسر جهان شده است. در چنین جهانی ترجیحات افراد خواسته و ناخواسته متاثر از الگوهای روابط، رفتار و فرهنگ سایر ملل و جوامع است. ورود عناصر فرهنگی جدید به واسطه استفاده از اینترنت و ماهواره به ویژه در میان جوانان سلیقه های مجازی را وارد زندگی نموده که به زعم برخی از صاحب نظران پی آمد آنها می تواند کسب منزلت و ارتقاء جایگاه آنان باشد. در مقابل بعضی دیگر بر این باورند که استفاده از تکنولوژی های مدرن به افراد این امکان را بخشیده که از حضور در جهان به عنوان یک کل واحد آگاه شوند و با استفاده از عناصر متنوع از سراسر جهان هماهنگی بیشتری با مشترکات فرهنگ بشری یافته و به نوعی عام گرایی مثبت رواج یابد. در این پژوهش رابطه آشنایی و برگذاری مراسم ولنتاین به عنوان یک سنت فرهنگی بیگانه از طریق تکنولوژی های مدرن ارتباطی اطلاعاتی در میان جوانان ساکن در شهر تهران با استفاده از روش پیمایش و با حجم نمونه ای بالغ بر230 نفر مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که پی آمد برگذاری ولنتاین هماهنگی بیشتر با مشترکات فرهنگ بشری بوده است.
کلیدواژگان: تکنولوژی های اطلاعاتی، ارتباطی، روز ولنتاین، تحولات فرهنگی، فرهنگ سیبرنتیک
-
Page 1
On the basis of Laclau and Mouffe’s discourse theory, which is a framework to study socio-political discourse, this paper seeks to show how dominant social discourses reproduce themselves through cultural products such as films. To do so, parts of the film ‘Party’ by Saman Moqaddam are studied as an example. The main questions asked in this paper are: What social discourse/discourses produced the film? And, how is this social space represented in the film? Finally, through analyzing and describing both the dominant social space and the film, the paper tries to put the film in a bigger social context and show how discourse theory can help us to study cultural products such films.
Keywords: Discourse Analysis, socio-political films, “Party”, Saman Moqaddam -
Page 17
Recently, news about the behavior of football spectators has been as important as news about football itself. This survey studies subculture factors and group dynamic structures influencing the violent behavior demonstrated at football games. A sample of 1020 football spectators who were present at important football matches ,especially between Esteghlal and Piroozi teams, have been used for this research. According to the findings, football hooliganism, in part, is subject to some identical, group and situational variables: age, behavior, affectivity, suggestibility, group contagion, reading sports newspapers, police performance, and excessive appeal to specific sports teams. Moreover, some factors which influence football hooliganism in Europe and other countries like social class, alcoholism and racism do not pose an influence on Iranian football violence.
Keywords: Football, football spectator behavior, group dynamic structure, subculture factors, situational factors -
Page 45
One of the key issues related to the area of «information geopolitics» is discussions about information flow in various societies and the visible and invisible powers governing it. Using library surveys and content analysis methodologies, this descriptive, cross-sectional research attempts to quantitatively and comparatively study the main issues discussed in the political pages of two Iranian newspapers Aftab-e-Yazd and Kayhan in 1385 (Tir month). The questions posed are as follows: Which key subjects are discussed in these newspapers? What people and countries are focused on in the political pages? How are news resources cited in these newspapers? Which national and international news resources are most often cited? Is the political information published on various days quantitatively different? Is there any significant difference in the political news published in these two newspapers? The findings showed that Aftab-e-Yazd and Kayhan newspapers were different in terms of news coverage, range and subject, resources cited, focus on newsmaker individuals, quantity of political information and news distribution during week-days. While Aftab-e-Yazd pays more attention to the internal challenges and problems inside Iran, while being more critical about the government’s performance, Kayhan pays more consideration to the foreign policy of Iran and other countries. In terms of the information offered, both have considered focus on the same countries, though differently. Presumably, one can conclude that the reason for the observed differences in news and political information of these two newspapers is due to opposite political party dependency. This, in turn, affects their political attitudes and interests, and their selection and publication of political news
Keywords: geo-political information, Kayhan newspaper, Aftab Yazd newspaper, political information, Content Analysis, documentary analysis -
Page 73
Constructionists as a critical school argue gender identity is a social construct. Accoridng to this perspective femininity is something beyond the mere essential characteristics of womanhood and females. This study focuses on the variety of gender identities among female high school student’s girls and insists that the plurality in values reveals the importance of gender and its use in the study of women and girls arguing that femininity is a key concept in such studies. Using survey methodology with a sample of high school female students in Tehran the gender identity of girls and their attitudes towards feminine values in relation to their socio-economic status were studied. The findings reveal the diversity of feminine identities among the sample and also reveal some discrepancies in the perception of feminine values. According to the results girls with a higher socioeconomic status show a lower degree of commitment to feminine values, while girls from lower statuses show a higher commitment to them. Although other findings reveal no meaningful relationship between socio-economic status and gender identity and there are similar distribution of the following gender identity, feminine, masculine, bi-gender and androgynous amongst both higher and lower socio-economic groups.
Keywords: Gender, sex, Gender Identity, Femininity, feminine values -
Page 101
Individualism, as a modern term, stands contrary to the communalism of traditional society in sociological literature. Re-interpretation of the self and various spheres of life constitute the basic characteristics of individualism. Within such circumstances and with the absence of social approval religious orientation may become questioned and evaluated. This situation often occurs amongst seculars of society most exposed to modern epistemology. Accepting this presupposition, we examine the existence of individualistic and communistic values among university students and the relationship between religious tendencies and liberal interpretations. In doing so we have used Stock and Clark’s measurement of religiosity combined with indexes on rethinking religiosity and individualist/ communalist values constructed by the researcher. This study showed that despite the dominance of communal characteristics individualistic tendencies exist almost with the same intensity. The co-existence of these two was shown using both survey and construction methods. The study also showed that among the students’ belief and experimental dimensions of religion are more acceptable than other dimensions. The study of the inter-relations between the indexes reveals that communalism has a direct and meaningful inter-relationship with all dimensions of religiosity but acts independently from re-thinking religion. Contrary to this, individualism shows strong relationships with experimental as well as rethinking dimensions of religion.
Keywords: communalism, individualism, religiosity, religious tendencies, religious rethinking -
Page 127
As a Country with enormous ethnic, linguistic and local diversity, Iran has great potential for national development and empowerment. Although usually perceived as a threat to the organization of national government and ethos, ethnic and linguistic diversity could be used towards such aims. This paper, based on research carried out in 2005, tries to show the positive implications of the diversity of Iranian society in the scientific development of the country. The article focuses on the territorial and global continuity of Iranian ethnic groups, which can facilitate trans-border exchange of students and lecturers and increase cooperation with various regional and international science and research organizations. The article argues that the management of higher education has not succeeded in exploiting this potential and, therefore, calls for action in four culturallinguistic regions studies; Azeri, Baluchi, Arab and Kurd. The article focuses on language and calls for a linguistic policy within higher education which would combine international languages, particularly English, with national and ethnic languages.
Keywords: Arab, Azeri, Baluch, Kurd, Ethnics, Higher Education, linguistic policy, multiculturalism -
Page 161
The huge progress of communication and information transfer over the last few decades has facilitated worldwide interaction. In such a world, consciously or unconsciously, individual preferences are affected by other nations cultural, behavioral, and relational patterns. According to some theorists, the entrance of new cultural elements amongst the youth, via the internet or satellite, has created new cyber-tastes which, according to some analysts, are gaining prestige and status. On the contrary, some others believe in the power of ICTs as enabling people to be aware of the world as whole in which consuming various elements brings global ecumenism and the diffusion of positive universalism. The main goal of this research is to study the relationship between the way Tehrani youth became acquainted with Valentine’s Day, a foreign holiday and the way they celebrate it. Using survey method and a sample of 230, the findings have proved positive universalism
Keywords: information communication technologies, Valentine’s Day, cultural transformation, cybernetic culturev
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.