فهرست مطالب

دانشنامه حقوق اقتصادی - سال بیست و یکم شماره 1 (پیاپی 5، بهار و تابستان 1393)

دانشنامه حقوق اقتصادی
سال بیست و یکم شماره 1 (پیاپی 5، بهار و تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/05/13
  • تعداد عناوین: 6
|
  • ضمانت اجرای فرا حقوقی و جایگاه آن در حقوق نرم
    عبدالحسین شیروی، محمدحسین وکیلی مقدم* صفحه 1

    بحث ضمانت اجرا و مولفه های موثر در آن جام یا عدم آن جام افعال مختلف از مباحث بنیادین و مهم علم حقوق قلمداد می شود. طبق دیدگاه رایج و آن گونه که در نظریات حقوقی مطرح شده است تعیین ضمانت اجرا و اعمال آن از صلاحیت های آن حصاری دولت است. اما با گذشت زمان رویکردی جدید مبتنی بر نگرش اجتماعی به حقوق شکل گرفت که بر پایه آن آن چه در عمل اتفاق می افتد الزاما منطبق با تحلیل هایی نیست که به شکل سنتی در حقوق ارائه شده است. بر این اساس نوع دیگری از ضمانت اجرا وجود دارد که اگر چه از سوی قانون گذاران به رسمیت شناخته نشده اما در بسیاری از موارد در قیاس با ضمانت های حقوقی از قوت بیشتری برخوردارند.
    این مقاله در مقام بررسی مبانی رویکرد جدید است. از آن جا که مهم ترین زمینه استفاده از این نوع ضمانت های اجرایی در حقوق نرم شکل می گیرد بخشی از این مقاله به تحلیل فرآیند تاثیر گذاری این نوع ضمانت اجرا در حقوق نرم اختصاص یافته است.
    مطالعات صورت گرفته در این زمینه نشان می دهد اهمیت و نقش آفرینی حقوق نرم در جهان معاصر و به تبع آن استفاده از ضمانت های فرا حقوقی قابل آن کار نبوده و در بسیاری موارد به علت مزایای متعدد، این روش در قیاس با ضمانت های حقوقی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

    کلیدواژگان: حقوق نرم، ضمانت اجرا، تکثرگرایی حقوقی، کنترل اجتماعی، تمرکز زدایی حقوقی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی ارتباط توسعه یافتگی و ارتکاب جرم در اقتصاد ایران
    مهدی خداپرست مشهدی، ماندانا غفوری ساداتیه صفحه 28
    اثرات توسعه یافتگی بر میزان ارتکاب جرم بر اساس ساختار هر جامعه تغییر می کند. در این مقاله سعی شده اثرات توسعه یافتگی بر میزان وقوع جرم در ایران مورد بررسی قرار گیرد و برای سنجش آن از روش گشتاور های تعمیم یافته در بازه ی زمانی 1385- 1363 استفاده شده است. از بین مولفه های مختلف توسعه یافتگی از مولفه هایی که در ادبیات تجربی معاصر بیشتر مورد توجه بوده اند، یعنی سطح سواد، نرخ رشد اقتصادی، بیکاری، ضریب جینی و سهم سرمایه از تولید استفاده شده است. به دلیل تنوع موارد جرم و خصوصا جرایم مالی از آمار پرونده های مختومه در دادگاه ها در موضوعات اختلاس، ارتشاء، جعل، سرقت، صدور چک بلا محل و تخریب اموال برای شاخص جرم استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد، شاخص فرهنگی توسعه یافتگی (نرخ با سوادی جمعیت)، با میزان ارتکاب جرم رابطه مثبت و معنا داری دارد. عدم تحقق توسعه اجتماعی (بیکاری و ضریب جینی) با میزان ارتکاب جرم رابطه مثبت و معنا داری دارد. شاخص اقتصادی توسعه یافتگی (نرخ رشد تولید ناخالص داخلی) رابطه منفی ومعنا داری با میزان جرم دارد.
    کلیدواژگان: اقتصاد جرم، توسعه، سواد، رشد اقتصادی، بیکاری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • سیاست جنایی قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی
    سید حسین حسینی زهرا احمدی صفحه 35
    در جهت اجرای سیاست های کلی اصل44، مجلس شورای اسلامی «قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی» را تصویب نمود. تحلیل و بررسی ابعاد سیاست جنایی مندرج در این قانون، از طریق شناسایی رفتارهای مجرمانه و پاسخ های پیش بینی شده، موضوع اصلی این پژوهش است.
    روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای است. در این میان با استفاده از انواع منابع نوشتاری از جمله کتب، مجلات، روزنامه ها، پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی و... و با انتخاب دو روش توصیفی و تحلیلی در مقام تجزیه و تحلیل مباحث برآمدیم. به عبارت دیگر، نخست اطلاعات توصیفی مورد نیاز درباره موضوع مورد مطالعه را به دست آوردیم تا تصویری روشن از وضعیت موجود ارائه شود. سپس با تحلیل اطلاعات به دست آمده تلاش شد تا ابهامات و خلاهای موجود در این قانون استخراج گردد.
    در مورد پدیده ی مجرمانه، غور و تعمق در مواد مختلف قانون حاکی از تنوع این رفتارها در قالب جرایم سنتی و جرایم نوین می باشد. در این خصوص ملاحظات گوناگونی مانند تسهیل در امر سرمایه گذاری، جلوگیری از اخلال در فرآیند واگذاری و حمایت از حقوق جدیدی به نام حقوق رقابت، اساس و مبنای جرم انگاری را تشکیل می دهد. پاسخ ها از حیث زمانی به پاسخ های کنشی و واکنشی تقسیم می گردند. خصوصی سازی، مقررات زدایی، مشارکت جامعه ی مدنی، تعیین کدهای رفتاری از جمله تدابیر کنشی مورد توجه در این قانون است. پاسخ های واکنشی نیز در این قانون متنوع بوده و انواع گوناگون پاسخ های کیفری، اداری، مدنی و ترمیمی را شامل می گردد. سیاست جنایی مندرج در این قانون با ویژگی های مذکور، بیانگر حرکت قانون گذار به سوی مقولات جدید جرم زدایی، کیفرزدایی و قضازدایی است.
    کلیدواژگان: سیاست جنایی، قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی، حقوق رقابت، انحصار، خصوصی سازی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقش کارائی سیستم قضایی در سهولت کسب و کار
    ابوالفضل شاه آبادی*، رقیه پوران صفحه 72

    امروزه تلاش برای بهبود محیط کسب و کار، از جمله مهم ترین دغدغه های اقتصادهای در حال گذر جهت حصول سریع تر به توسعه اقتصادی و رقابت است. طبق نظریات نهادگرایانه، ناکارائی در سیستم قضایی، موجب افزایش هزینه مبادلات شده و از این طریق در محیط کسب و کار اختلال ایجاد می کند.
    مطالعه رتبه سهولت کسب و کار ایران در میان کشورهای جهان طی 2013 -2005 حاکی از وضعیت نامناسب کسب و کار اقتصادی ایران است. هم چنین، مطالعه شاخص های کارائی سیستم قضایی ایران و مقایسه آن با بهترین و بدترین کشورها، نشان می دهد که ضعف سیستم قضایی ایران در مدت زمان رسیدگی به دعاوی قضایی است و از آنجا که این عامل نقش مهمی در سهولت اجرای قراردادها و به تبع آن، سهولت کسب و کار اقتصادی دارد، اصلاح این مورد در سیستم قضایی به شدت احساس می شود.

    کلیدواژگان: سهولت کسب و کار، کارائی نظام قضایی، اجرای قراردادها
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیر متغیر نهادی حاکمیت قانون بر رشد اقتصادی در هشت کشور بزرگ اسلامی
    حسن حیدری رقیه علی نژاد صفحه 98
    از دغدغه های اصلی کشورهای درحال توسعه، قرار گرفتن در مسیر رشد و توسعه یافتگی است. مرور ادبیات رشد اقتصادی نشان می دهد که کیفیت نهادها و زیرساخت های اجتماعی در کشورهای درحال توسعه از عوامل مهم تاثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی محسوب می شوند. بسیاری از تحلیلگران نیز بر این باورند که در بین عوامل نهادی، حاکمیت قانون یکی از مهم ترین مولفه های نظام مناسب برای سرمایه گذاری و رشد اقتصادی است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تاثیر متغیر نهادی حاکمیت قانون بر رشد اقتصادی کشورهای دی هشت (D-8) طی دوره زمانی 2012-1996 است. بدین منظور از مدل رگرسیونی انتقال ملایم تابلویی (PSTR) استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل، با رد فرضیه خطی بودن، یک مدل دو رژیمی با حد آستانه ای 511/0- را برای شاخص حاکمیت قانون در کشورهای تحت بررسی پیشنهاد می نماید. نتایج مطالعه حاکی از تاثیرگذاری مثبت شاخص حاکمیت قانون بر رشد اقتصادی، البته با شدت بیشتر در رژیم دوم می باشد. نتایج هم چنین نشان می-دهند که متغیرهای مخارج تحصیل و صادرات مواد خام کشاورزی در رژیم اول تاثیر منفی و در رژیم دوم تاثیر مثبت بر رشد اقتصادی دارند. سایر نتایج نیز حاکی از معنی داری ضریب تاثیرگذاری مثبت شاخص توسعه مالی و شاخص باز بودن اقتصاد و نیز تاثیرگذاری منفی نرخ تورم در هر دو رژیم می باشند.
    کلیدواژگان: متغیرهای نهادی، حاکمیت قانون، رشد اقتصادی، مدل رگرسیونی انتقال ملایم تابلویی (PSTR)
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تطبیقی حمایت از مصرف کننده در تراکنش های الکترونیکی وجوه
    محبوبه عبدالهی، سیدعلی احمدی سجادی صفحه 121
    در غالب نظام های حقوقی، مصرف کنندگان خدمات، به عنوان طرف ضعیف قرارداد، تحت پوشش مقررات حمایتی قرار می گیرند. در تراکنش های الکترونیکی وجوه، به دلیل وجود پیچیدگی های خاص، مصرف کننده نیاز به حمایت بیشتری دارد و لازم است این حمایت ها، متناسب با اقتضائات این نوع تراکنش ها باشد.
    در برخی کشورها، هم چون آمریکا، مقررات مستقلی برای حمایت از مصرف کنندگان در این نوع تراکنش ها، تصویب شده است، اما در حقوق ایران، قانون ویژه ای در این خصوص به تصویب نرسیده است و مقررات موجود، اقتضائات خاص این نوع تراکنش ها را در نظر نگرفته است؛ این مقررات، در مواردی هم چون اطلاع رسانی به مشتری، محدود کردن مسئولیت مشتری و انتقال بار اثبات دعوا به بانک، نواقصی دارد که لازم است اصلاح شود.
    در این مقاله، مفهوم مصرف کننده، مقررات موجود برای حمایت از مصرف کننده و راهکارهای حقوقی حمایت از وی در تراکنش های الکترونیکی وجوه در حقوق ایران و حقوق خارجی بررسی می شود.
    کلیدواژگان: حقوق مصرف کننده، بانکداری الکترونیکی، تراکنش الکترونیکی وجوه، پرداخت الکترونیکی، انتقال وجه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Non-Legal Sanctions in Soft Law
    Abdolhossein Shiravi, Mohammad Hosein Vakili Moghadam Page 1

    Based on the current approach، to ascertain and enforce the sanctions in law is one of the exclusive functions of governments. But the deeper examination reveals that many transactors prefer non-legal sanctions. At first glance، this self-enforcement mechanism seems to be contrary to legal fundamentals. Therefore، these sanctions are contested in law. This article is an attempt to consider a new approach. The article represents the multi- faced concept of sanction and tries to outline obvious reasons for preferring non- legal sanctions. The article focused on soft law because in this new branch of law، the honor of obligations is based on reputational cost and not coercive third- party mechanisms. As a result it is safe to say that in spite of what is accepted in traditional legal theories، compliance of obligations is widely influenced by non- legal sanctions.

    Keywords: Soft Law, Sanction, Legal Pluralism, Social Control
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Investigating the Relationship Between Economic Development and Crime in Iran
    Mahdi Khodaparast Mashhadi, Mandana Ghafoori Sadatieh Page 28
    Effects of development on crime based on the community structure changes. in this Paper، the impact of development on crime rate was examined in Iran and the method used for it was Generalized Moments Model in the Period of 1984-2006. Among the different components for expressing the development، components that drew more attention in contemporary experimental literature have been used including literacy level، economic growth rate، unemployment، Gini coefficient and capital share of production. On the basis of the different types and the variety of crimes and specifically financial crimes، statistics of closed cases in courts regarding embezzlement، bribery، forgery، theft، issuing bounced cheques and property vandalization have been used for crime index. the results of this Paoer show that the cultural index of development (population literacy rate) has a positive and meaningful effect on to the crime rate. Failure toachieve social development (unemployment and Gini coefficient) has a positive and meaningful effect on to the crime rate. the economic index of development (gross domestic product «GDP» growth rate) has a negative and meaningful effect on to the crime rate.
    Keywords: economy, crime, development, education, economic growth, unemployment
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Criminal Policy of Law of Enforcing General Policies of Article 44 of the Constitution
    Seyed Hossein Hosseini, Zahra Ahmadi Page 35
    To enforce general policies of article 44، ''law of enforcing general policies of article 44 of the constitution'' was recently approved by Islamic consultative assembly. The main objective of the present paper is analysis and study of aspects of criminal policy inserted in the law through identification of criminal behaviors and predicted responses. With respect to criminal phenomenon، study the different substances of the law implies diversity in behaviors in the form of traditional and modern crimes. So، different considerations form the basis of criminology including investment facilitation، preventing interferences in assignment process and supporting new rights called competition rights. In view of time، responses are divided into action and reaction responses. Privatization، disregulation، civil participation، determination of behavioral codes are action measures considered in this law. Reaction responses are also diverse and include different types of penal، administrative، civil and amendatory responses. Criminal policy inserted in the law coupled with aforementioned features indicate legislator moving to new items of removing crime، penal and judge.
    Keywords: criminal policy, law of article 44, competition rights, monopoly, privatization, competition
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Role of the Efficiency of the Judicial System in Ease of Doing Business
    Abolfazl Shahabadi, Roghayeh Pouran Page 72

    Nowadays، the effort for ease of doing business is the more important worry in transition economies in the way of reaching in economic development and high competitiveness. According to intuitionalism theories، the inefficiency of judicial system causes to increase trade costs، and so، violates the business environment. By studying the rank of Iran''s ease in doing business between other world countries in during 2005- 2013 can find the position of Iran is significantly unsuitable. Also، by studying the indexes of Iran''s efficiency of the judicial system and comparing with the best and worst countries can show the defection of Iran''s judicial system is the duration for proceeding the litigations. As a result، this factor is important role in ease of contracts enforcement and the ease of doing business. Accordingly، this case should be reformed in judicial system of Iran.

    Keywords: the ease of doing business, the efficiency of the judicial system, contracts enforcing
    Abstract View Paper Original: Persian
  • An Investigation of the Impact of Institutional Variable of Rule of Law on Economic Growth in D-8 Countries
    Hassan Heidari, Roghayyeh Alinezhad Page 98
    The main challenge of developing countries، is achieving growth and development. Review of economic growth literature shows that the quality of institutions and social infrastructure are important factors that influence the economic growth and development. Also many analysts believe that between institutional factors، the rule of law is one of the most elements for appropriate system for investment and economic growth. This study aims to investigate the impact of institutional variable of rule of law on economic growth in D-8 countries over the period 1996-2012. For this purpose، the paper uses the Panel Smooth Transition Regression (PSTR) model. The estimation results of model reject the linearity hypothesis، and estimate a model with two regimes that gives a threshold at rule of law of -0. 511 for under review countries. The study results indicate rule of law index has a positive impact on economic growth that its impact is increased in the second regime. Moreover the results indicate education expenditures and agricultural raw materials exports variables have a negative impact in first regime and positive impact in second regime on economic growth. Also other results indicate the financial development index and openness index have a positive impact and inflation rate has a negative impact on economic growth in two regimes.
    Keywords: Institutional Variables, Rule of Law, Economic Growth, Panel Smooth Transition Regression (PSTR) Model
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Comparative Study of Consumer Protection in Electronic Funds Transactions
    Mahboubeh Abdolahi, Sayyed Ali Ahmadi Sajadi Page 121
    In most legal systems، service consumers، as the weaker party to the contract، are covered by protective provisions. Due to the particular complexity of electronic funds transactions، consumers need further protection، which should be proportionate with the requirements of this type of transactions. In some countries، such as America، independent regulations have been ratified to protect consumers in this kind of transactions، but there is no particular provision in Iran’s legal system in this regard، and existing regulations do not meet the special requirements of these transactions. These regulations suffer defects in areas such as informing the consumer، limiting the consumer’s responsibility، and delegating the settlement of disputes to the bank، which should be reformed. In this article، the concept of consumer، the existing regulations for protecting the consumer and legal approaches to protect the consumer in electronic funds transactions in Iran’s and foreign legal systems will be investigated.
    Keywords: Consumer's Rights, electronic Banking, electronic fund transaction, electronic payment, fund transfer
    Abstract View Paper Original: Persian