چکیده

به تصریح قانون مدنی، شفعه و خیار بعد از فوت من له الحق به ورثه منتقل می شود(مواد 823 و 445 ق.م)؛ اما در صورتی که وراث متوفی متعدد باشند و بر سر اجرای حق خود توافق ننمایند، به نحوی که برخی خواهان اجرا و برخی خواستار اسقاط حق شفعه یا خیار باشند، این پرسش مطرح می شود که برای جمع حق وراث صاحب حق شفعه و خیار همچنین رعایت حق من علیه الحق چه باید کرد. ماده 824 قانون مجازات، تبعض در اجرای حق شفعه را صریحا ممنوع کرده است. در مورد اجرای خیار نیز هر چند که قانون مدنی تصریح ندارد؛ فقها و حقوقدانان برغم اختلاف در توجیه، بر سر این مطلب که تبعض در اجرای خیار روا نیست، اتفاق نظر دارند. در این مقاله نظریه تضامن بستانکاران (تضامن مثبت) نیز به عنوان یک راه برای توجیه عدم امکان تبعض در اجرای حق شفعه و خیار در فرض تعدد ورثه مطرح شده است.