آرشیو شنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۸۹، شماره ۴۴۸۵
اندیشه
۱۲

آمار توصیفی برای علوم اجتماعی

دکتر هوشنگ نایبی

● انتشارات سمت

آمار در جوامع معاصر در بسیاری از ابعاد حیات اجتماعی حضور دارد. رسانه های جمعی (رادیو، تلوزیون، روزنامه ها، مجلات عمومی و تخصصی و غیره) درباره وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه، پیشرفت های بهداشتی و پزشکی، پیشرفت های فنی، پروژه های اقتصادی، افکار عمومی، ترجیحات مصرف کنندگان و غیره گزارش های آماری گوناگونی ارائه می دهند.

بویژه عملکرد دولت بر اساس شاخص های آماری چون میزان رشد تولید ناخالص ملی، سرانه درآمد، موازنه تجاری، میزان بیکاری، تورم، کسری بودجه، میزان گرایش افکار عمومی به سیاست و برنامه های دولتی و میزان محبوبیت دولت در نزد عموم مردم و جزو اینها ارزیابی می شود.

از این رو، آمار یکی از ابزارهای اصلی و از مقتضیات مسئولیت شهروندی در جوامع معاصر است، زیرا تحقق بخش مهمی از حقوق شهروندی که مشارکت سیاسی در جامعه و قضاوتی مسئولانه درباره حیات عمومی جامعه است، مستلزم شناخت نسبتا عمیق این دست از مفاهیم آماری است که برای ارزیابی سیاست و برنامه های دولت و احزاب سیاسی به کار می رود.

همچنین از ویژگی های جوامع معاصر رشد گسترده پژوهش و مطالعه جوانب گوناگون حیات اجتماعی است و یکی از ابزارهای اصلی تحلیل نتایج پژوهش ها و کسب بصیرت و فهم حیات اجتماعی در جوامع معاصر، آشنایی با مفاهیم آماری است.

لزوم آشنایی عمیق تر با مفاهیم آماری برای دانشجویان علوم اجتماعی مسئولیتی حرفه ای نیز هست.

نگاهی گذرا به مجلات و نشریات علوم اجتماعی نشان می دهد که متون مربوط به علوم اجتماعی به طور روزافزون با تحلیل های آماری آمیخته اند.

فهم این تحلیل های آماری برای دانشجویان و پژوهندگان علوم اجتماعی مستلزم آشنایی عمیق با مفاهیم و روش های آماری است.