گفتیم که سخن گفتن درباره سروش و اندیشه ها و به ویژه فرایند فکری و اجتماعی او کار سهلی به نظر نمی رسد؛ زیرا سروش برخلاف سایر روشنفکران هم با علوم غربی آشنا است و هم دستی بر علوم اسلامی دارد و هم با سنت ادبی و شعری در فرهنگ اسلامی – ایرانی انس فراوانی دارد و هم با سنت ادبی علاوه بر این وی در بومی کردن فرهنگ و اندیشه غرب بسیار هنرمند است. به هر حال، رفتن به اعماق گذشته و کاوش در اعماق ذهنیت آدمیان کار آسانی نیست، به خصوص وقتی که این کاوش بخواهد به دوران کودکی و نوجوانی اندیشمندان برگردد که تیرگی و تاریکی افزون تر می شود. حال با توجه به این تذکار و آشنایی بیش از دو دهه نگارنده نسبت به اندیشه و شخصیت این «روشنفکر» تا آنجا که این تحقیق اجازه می دهد، به دین شناسی سروش و آسیب شناسی آن می پردازیم.