می توان اشکال گوناگون بیان هنری با ساختارهای زیبایی شناسانه را در جهان اسلام به پاره ای از اصول اعتقادی بنیادین برگرداند. این باورها به ابعاد مابعدالطبیعی جهان بینی مربوطند و بر برداشت آدمی از معنای هنر و بیان هنری به گونه ای ژرف تاثیر می گذارند. این اصول عبارتند از:

اصل تغییر مداوم در حیطه بقا و دوام، اصل عدم قطعیت شناخت انسانی و اصل عشق یا دریافت با دل. این اصول را حکیمان اسلامی چون ابن عربی [ف.638ق] و حسین ابن منصور حلاج [ف.309ق]، و نیز برخی شارحان متاخرتر اسلام و عرفان به طور مستقیم ذکر و به تفصیل تبیین کرده اند.

می توان از تمثیل ها و نمادپردازی های موجود در آثار هنری نیز به فهم برخی از این اصول، چون «عدم قطعیت شناخت انسانی» نائل آمد.