وقتی از رابطه رمان با ایده حرف می زنیم، دقیقا به چه اشاره می کنیم؟ بسیار گفته ایم و گفته اند که داستان فارسی از فقدان ایده رنج می برد، رمانی که به تفکر گره خورده باشد، کم داریم و ادبیات ما اسیر منطق بازنمایی است و حرف هایی از این دست. اما در ماهیت این رابطه کمتر گفته اند و نوشته اند. فقدان ایده به انحای گوناگون حس می شود و قلم های گوناگون از نسل ها و با نگاه های گوناگون مدام می نالند که نویسندگان ما ایده ندارند و رمان ما از تفکر تهی شده است اما اتفاقی که نمی افتد، تبیین ضرورت حضور ایده در ادبیات داستانی است. گشایش و پیگیری بحث در این ضرورت واجب به نظر می رسد.