آرشیو یکشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۰، شماره ۲۲۸۰
اقتصاد
۵
یادداشت

تجارت ایران با اکو

دکتر حمیدرضا محبی (عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی)

سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) یکی از عوامل رونق تجارت در منطقه آسیای میانه و قفقاز است که از دلایل آن کاهش تعرفه ها و نزدیکی کشورهای منطقه و در نتیجه آسان شدن ترانزیت کالاست. اگرچه کشورهای این منطقه بازارهای صادراتی بسیار خوبی برای تجار ایرانی محسوب می شوند اما هنوز نتوانسته ایم از توانمندی بالقوه این منطقه بهره کافی ببریم. در سال 1385، میزان صادرات کالااز ایران به کشورهای عضو اکو 9/1 میلیارد دلار کالابوده که افغانستان، ترکیه، آذربایجان و پاکستان به ترتیب با 8/26، 9/16، 8/16 و 6/15درصد سهم از عمده ترین شرکای جمهوری اسلامی ایران محسوب می شدند. این میزان در سال 1389 با رشد سالانه 3/20درصد به 03/4 میلیارد دلار رسیده و کشورهای افغانستان، ترکیه، پاکستان و ترکمنستان به ترتیب با 1/33، 4/26، 5/13 و 8/9درصد سهم مهم ترین بازارهای کشورمان را تشکیل می دهند که نکته قابل تامل، روند نزولی سهم آذربایجان در صادرات غیرنفتی ایران با توجه به مشترکات فراوان قومی و مذهبی است. اما درباره واردات می توان اشاره کرد که اگرچه این آمار از 1/2 میلیارد دلار طی سال 1385 به 3/3 میلیارد دلار در سال 1389 افزایش یافت اما نرخ رشد آن به میزان 8/11درصد در سال در مقایسه با صادرات رقم معقولی است. مهم ترین شرکای تجاری واردات ایران در سال 1385 ترکیه، ترکمنستان، آذربایجان و قزاقستان به ترتیب با 8/41، 5/13، 3/13 و 2/13درصد سهم و در سال 1389 ترکیه، پاکستان، قزاقستان و آذربایجان به ترتیب با 3/74، 5/11، 7/3 و 4/3درصد سهم بوده اند که نکته مهم سهم ترکیه از واردات ایران در منطقه اکو است که سه چهارم آن را تشکیل می دهد. بطور کلی می توان دریافت که تراز تجاری ایران با کشورهای اکو که با کسری 7/195 میلیون دلاری در سال 1385 مواجه بوده در سال 1389 به مازاد 5/719 میلیون دلار رسیده است که نشان از پیشرفت صادرات غیرنفتی کشور دارد. البته این موضوع بیشتر از رشد صادرات به افغانستان نشات گرفته است اما تراز تجاری با ترکیه همچنان رو به کاهش است.