با نگاه به آثار شاعران و نویسندگان بزرگ چون مولوی، فردوسی، نظامی، حافظ و سعدی، پی می بریم که این شاعران از ضرب المثل و حکمت های عام و تمثیل برای بیان اندیشه های والای خود سود جسته اند و این شیوه بیان، خود به عنوان شاخصه سبکی آنان درآمده، تا آنجا که گاه همین خصیصه در تمامی سبک های شعر و نثر فارسی عامل مهمی در شناخت سبک ها به شمار می آید. از طرفی مخاطب شناسی از سوی شاعران و نویسندگان بزرگ فارسی زبان ایجاب می کند که برای تفهیم مطالب اخلاقی، عرفانی و اجتماعی همواره از مثل و تمثیل برای ایجاد ارتباط بهتر و موثرتر بهره بگیرند. مولانا با توجه به نزدیکی شعرش به زبان مردم و آگاهی کامل از عمق فرهنگ عامه از امثال به شیوه های گوناگون استفاده می برد. برخی از مثل های منظوم مثنوی ساخته مولاناست که رایج شده؛ نظیر: