آرشیو چهار‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴، شماره ۳۴۸۱
صفحه اول
۱
سرمقاله

ارسال ماهواره و صنعت خودرو

دکتر مهدی نصرتی (متخصص سرمایه گذاری خارجی)

این سوال را به شوخی و جدی زیاد شنیده ایم که چطور کشور می تواند ماهواره به فضا پرتاب کند، ولی خودرو باکیفیت و قیمت مناسب نمی تواند تولید کند؟ پاسخ این است که مطمئنا هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور می توانند خودرویی تولید کنند که کیفیت آن از بنز و بی ام و بالاتر باشد، اما به چه قیمتی؟ هزینه تولید هر دستگاه از این خودروها شاید گران تر از ساخت ماهواره تمام شود! یعنی یکی از مسائل اصلی، هزینه تمام شده است. برای مساله هزینه چه می توان کرد؟ راهکار اصولی و مورد قبول، استفاده از حضور برندهای معتبر جهانی در قالب سرمایه گذاری خارجی است. به این ترتیب می توان هزینه تمام شده را کاهش داد، اما یک سوال باقی می ماند، آیا حضور خودروسازان خارجی و کاهش هزینه تمام شده، لزوما به معنی کاهش قیمت خودرو است؟

اینجاست که به مساله اصلی می رسیم. در کشور ما عموما دو مفهوم قیمت و هزینه با هم خلط و معادل یکدیگر تلقی می شوند. در درس اقتصاد خرد می خوانیم که در بازارهای رقابتی (به ویژه بازار رقابت کامل)، منحنی های هزینه نهایی و قیمت برهم منطبق می شوند. به بیان ساده در فضای رقابتی، قیمت و هزینه را می توان معادل یکدیگر دانست، اما این وضعیت فقط در بازارهای رقابتی حاکم است. در بازار انحصاری، عامل تعیین کننده قیمت، هزینه نیست. در بازار انحصاری، سود بنگاه انحصارگر، قیمت را تعیین می کند نه هزینه تمام شده.

بازار خودرو کشور به دلیل سیاست های تجاری و صنعتی، یک بازار شبه انحصاری است. از سویی خودروسازان مطرحی که نامشان برای ورود دوباره مطرح است نیز قرار است با همان انحصارگران فعلی، بازی را ادامه دهند. با این شرایط مادام که وضعیت انحصاری در بازار خودرو حاکم باشد حتی حضور جنرال موتورز و تویوتا و... هم باعث کاهش منطقی قیمت ها نخواهد شد.

حضور سرمایه گذاران خارجی در بازار خودرو باید هوشمندانه و با چند هدف صورت گیرد از جمله رقابتی کردن بازار داخلی، توسعه صنایع کوچک و متوسط (SME) داخلی، ارتقای مهارت نیروی کار و...

این کارها از عهده وزارت صنعت و تجارت خارج است؛ چون مستقیما ذی نفع است و خواسته یا ناخواسته در راستای منافع خودروسازان داخلی فعالیت می کند. وزارت اقتصاد یا هر نهادی که خود را متولی رقابتی کردن اقتصاد ایران می داند باید در این راه پیشقدم شود.