40 روز از فاجعه غمبار و حیرت انگیز سرزمین منا که هزاران نفر از ضیوف الرحمن در سرزمین امن الهی مظلومانه به خاک و خون غلتیدند سپری شد، لیکن گذشت زمان نتوانست غم جانکاه این ثلمه را از دل و جان جهان اسلام بزداید.

ابعاد غیر قابل باور این فاجعه چه در مقام وقوع و چه در مدیریت امدادرسانی به آسیب دیدگان به حدی است که خبرگزاری فرانسه از آن به عنوان مرگبارترین فاجعه حج در تاریخ نام برده است. علت وقوع این فاجعه- به میزانی که تاکنون مشخص شده- بی تدبیری، سهل انگاری و بی کفایتی دولت عربستان سعودی و همچنین عدم آمادگی آنان برای مدیریت پس از حادثه بوده است. اگر چه با تلاش سیاسی حاکمان سعودی و به مدد استفاده