آرشیو شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۴، شماره ۳۶۳۵
تاریخ و اقتصاد
۳۰

شروع دومین دوره جنگ های ایران و روس

دومین دوره جنگ های ایران و روسیه، با تجاوز روس ها به مرزهای ایران در 28 آبان 1204 آغاز شد. جنگ دوم ایران و روسیه که در دوره فتحعلی شاه قاجار به وقوع پیوست، موجب شد قریب یکصد و شصت هزار کیلومتر مربع از اراضی حاصلخیز و پرجمعیت ایران که در قفقاز واقع بود از دست برود. این نبرد که در حقیقت ادامه دوره ده ساله جنگ های اول ایران و روس بود دو سال و یک ماه بدون وقفه طول کشید و در پنجم شعبان 1243 قمری (10 فوریه 1828 میلادی) با انعقاد پیمان ترکمانچای پایان یافت.

مشخص نبودن مرزهای بین ایران و روسیه و شورش ها و ناامنی هایی که برخی از حاکمان از جمله حسین خان قاجار حاکم ایروان و ساکنان مرزی برپا کرده بودند، از علل اصلی شروع دوباره جنگ های ایران و روسیه بود. علت شورش حسین خان قاجار پس از انعقاد صلح بین ایران و روسیه (عهدنامه گلستان) این بود که او چون نمی خواست مالیات به دولت ایران بپردازد و برای اینکه عباس میرزا به این دلیل او را سرکوب نکند، مایل بود آتش جنگ را بین ایران و روسیه روشن و ولیعهد ایران را گرفتار کند. دست اندازی روس ها به قلمرو ایران از جمله بخش های ارس، گوگچه، قپان و نارضایتی بسیاری از حاکمان سرزمین های ایرانی که به تصرف روس ها درآمده بودند از جمله ابراهیم خان جوانشیر حاکم شوش و نگرانی های دولت ایران از جهت از دست دادن سرزمین های وسیع، ظلم و ستم های پی در پی روس ها به مسلمانان قفقاز و تقاضای کمک آنان از دولت ایران از عوامل اصلی شروع دوباره آتش جنگ بود.