آرشیو چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۳۹۶، شماره ۶۴۶۳
صفحه آخر
۲۴
عکس نوشت

به انگیزه انتشار منظومه های «مظاهر مصفا»

شاعر زبان آور و چیره دست

دکتر وحید عیدگاه طرقبه ای (استادیار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران)

نام «مظاهر مصفا» را بیشتر با قصیده می شناسند. قصیده هایش از بهترین قصیده های صد سال گذشته به شمار می رود و برای برخی از آنها از جمله قصیده شگفت انگیز «هیچ» مشکل بتوان نظیری در ادب فارسی یافت،اما این بار سخن از قصیده نیست. پس از پنجاه سال، دفتری از سروده های شاعر انتشار یافته است که چهارپاره های وی را در بر دارد. «نسخه اقدم» نام یکی از بهترین چهارپاره های بلند مظاهر مصفاست که به جهت اهمیتش بر پیشانی کل کتاب نیز نشسته است، اما همان گونه که شعر زمستان تنها شعر زیبای دفتر زمستان اخوان نبود، نسخه اقدم نیز با همه نغزی و خوش پیوندی و خاطره آمیزی و احساس برانگیزی اش تنها شعر زیبای دفتر نسخه اقدم نیست. در شعرهای آرزوی محال، بوی پاییز، کوثر سراب، غروب زردبند، پیر سنگی، دانشسرا و... نیز خواننده می تواند نمونه های برجسته هنر شاعری مظاهر مصفا را آشکارا ببیند و از آن بهره ببرد؛ نمونه هایی سرشار از هنر زبانی، وصف های طبیعی، تصویرسازی های خیال انگیز، تناقض پردازی های شاعرانه، تداعی ها و یادایادهای تلخ و شیرین گذشته، اندیشه ورزی ها درباب مرگ و زندگی، یادکردهای اندوهبار اجتماعی و تاریخی، درددل های صمیمی و گله های عاشقانه، فریاد ها و مویه ها و واگویه های مهر و کین مردمان و نامردمان و در یک کلام: خراش ها و خروش ها.

مظاهر مصفا شاعری است که با همه زبان آوری و چیره دستی، جانب عاطفه و احساس را فرونگذاشته است و با همه احاطه اش بر شعر و ادب فارسی، قریحه خود را یکسره به تقلید نگماشته است و با همه دلبستگی ها و روی آوری ها که به سنت داشته است فردیت خویش را فراموش نکرد، نخواسته است با فکر دیگران بیندیشد و با زبان دیگران سخن بگوید. این است که به جای شعر او نمی توان شعر کسی دیگر را خواند. شعر او، شعر اوست، بازتاب دهنده اندیشه و احساس و بویژه تجارب اوست. شعرش به دل می نشیند زیرا از دل زندگی خود او برخاسته است نه فقط از مطالعه شعر استادان شعر قدیم. برای دوستداران شعر اصیل فارسی انتشار نسخه اقدم رویداد ماندگاری است؛تا انتشار دفتر بعدی سروده های استاد مظاهر مصفا، «دیگر چه می توان گفت»، که قصیده های کوتاه و غزل های وی را در بر خواهد داشت، منتظر می مانیم.