هرچند در سال های گذشته، آمارهای مختلف و گاهی بسیار متفاوتی از حجم فروش شرکت های دانش بنیان و استارتاپ های مختلف از سوی معاونت علمی ارائه شده (و عجیب آنکه همه این ارقام مضربی از 10 هزار میلیارد تومان هستند!)، اما تفکیکی ارائه نشده که نشان دهد فروش شرکت های فناور واقعی چقدر است و فعالیت های خدماتی مانند مسافربری اینترنتی (اسنپ، تپسی و...) چقدر از این رقم را تشکیل می دهند. یک بار با هم مرور کنیم: اصلا چرا ما به استارتاپ اهمیت می دهیم؟ فقط چون واژه قشنگی است؟ نه. ما توقع داریم این شرکت ها برای ما دو خروجی مهم داشته باشند؛ ثروت و اشتغال. توسعه استارتاپ های خدماتی به دو دلیل کمک چندانی به این دو شاخص نمی کند؛ اول اینکه حاشیه سود این گونه فعالیت ها بسیار پایین است و دوم اینکه گاهی جایگزین کسب وکارها و اشتغال های موجود می شوند؛ یعنی بخش بزرگی از اشتغال ایجادشده از سوی مثلا اسنپ، ناشی از تعطیل کردن تاکسی تلفنی ها و مسافربرهای سنتی است. وقتی شما مودمی 10 دلاری می خرید، ارزش پلاستیک، فلز و نیروی انسانی مستقیم صرف شده برای تولید آن، حداکثر یک دلار است و بقیه اش به شرکت صاحب فناوری می رسد، اما وقتی سفری 10هزارتومانی با تاکسی اینترنتی می کنید، سهم شرکت مربوطه حداکثر 15 درصد است. پس ما با توسعه استارتاپ های خدماتی فقط آمار خود را بالا می بریم، اما به دو هدف مهم یعنی ثروت و اشتغال جدید نمی رسیم. در مقابل، ممکن است شرکت های خدماتی بزرگی مثل فیس بوک و آمازون به ذهن شما بیایند، اما این تک ستاره ها نمی توانند کلیت ادعا را نقض کنند؛ به خصوص که آنها هم در جامعه توسعه یافته ای که بیشتر به خدمات اهمیت می دهند رشد کرده اند و بعید است در جامعه ما چنین شرکت هایی ظهور کنند. خلاصه اینکه شرایط تحریم و دشواری دسترسی ما به کالاهای با فناوری پیشرفته خارجی، بهترین فرصت برای حمایت از توسعه استارتاپ های تولیدی است؛ به شرط اینکه واقعیت ها بیش از عددسازی ها برایمان مهم باشد.