آرشیو دوشنبه ۲۸ امرداد ۱۳۹۸، شماره ۴۴۴۳
سیاست نامه
۱۵
کتابخانه

نگاهی به فلسفه علم

کتاب «توصیف فلسفی علم» که به تازگی وارد بازار نشر شده است، می کوشد تا پس از ایضاح شیوه فلسفه ورزی ویتگنشتاین متاخر، خوانشی جدید از کتاب ساختار انقلاب های علمی تامس کوهن عرضه کند تا بسیاری از ابهام های مطرح شده در خصوص آن رفع شوند. توماس ساموئل کوهن(1996-1922) فیلسوف و فیزیکدان امریکایی بود. ساختار انقلاب های علمی شناخته شده ترین کتاب توماس کوهن است که در آن به ارایه معیارهایی برای تشخیص انقلاب علمی می پردازد. این کتاب 3 بار به فارسی ترجمه شده است و یکی از پر استنادترین کتب های آکادمیک است. فیلسوفان متعددی شباهت میان آموزه های فلسفی کتاب ساختار انقلاب های علمی تامس کوهن با فلسفه ویتگنشتاین متاخر را نشان داده اند؛ اما باید توجه کرد که حاصل تاثیر بنیادینی که کوهن از ویتگنشتاین گرفت نه صرفا مجموعه ای از آموزه های فلسفی بلکه شیوه فلسفه ورزی او بود. از نظر ویتگنشتاین، اندیشه فلسفی رایج- متاثر از علوم طبیعی- به دنبال «تبیین» امور است و از این رو در میان انبوهی از نظریه ها سرگشته و حیران است؛ در حالی که کار فلسفه صرفا «توصیف» است و باید از هر نوع تبیینی در فلسفه پرهیز کرد. در واقع آنچه کوهن از ویتگشنتاین وام گرفت، همین شیوه فلسفه ورزی بود که آن را برای فهم تحول و تطور «علم» به کار بست. همه شباهت های بعدی میان آموزه های فلسفی کوهن با ویتگشنتاین، پیامد همین شیوه فلسفه ورزی است. کتاب «توصیف فلسفی علم» نوشته غلامحسین مقدم حیدری در 214 صفحه از سوی نشر نی منتشر و وارد بازار نشر شده است. از جمله مهم ترین سرفصل های این کتاب می توان به تبیین در علوم طبیعی، نظریه پوزیتیویستی درباره علم، نظریه ابطال پذیری علم، فهم علمی، بازی زبان، روش مردم شناسی، مردم شناسی علم و... اشاره کرد.