صمد بهرنگی آموزگاری بزرگ با وجدانی آگاه بود که برای شناخت بیشتر او باید به موقعیت خانوادگی- اجتماعی- اقلیمی- تاریخی و به طور کل به دوران زندگی او توجه کرد: تیرماه 1318 در جنوب تبریز به دنیا آمد. صمد دو برادر و سه خواهر داشت و پدرش کارگری فصلی بود که بیشتر با شغل زه تابی زندگی می کرد و خرجش بر دخل می چربید. بیشتر وقت ها مشک آب به دوش می گرفت و در ایستگاه «وازان» به روس ها و عثمانی ها آب می فروخت. نهایت فشار زندگی او را وا دار کرد تا با فوج بیکارانی که راهی قفقاز و باکو بودند به قفقاز برود. رفت و دیگر بازنگشت. دوران معاصر به خصوص بعد از مشروطه یکی از پرفراز و فرودترین دوران تاریخ ما است و ما در