آرشیو یکشنبه ۲۴‌شهریور ۱۳۹۸، شماره ۴۷۰۴
تاریخ و اقتصاد
۲۲

گاهشمار

آثار نامعلوم دکتر زرین کوب

عبدالحسین زرین کوب، نویسنده و مورخ مشهور معاصر 24 شهریورماه 1378 چشم بر جهان فروبست. او مولف آثاری چون «بامداد اسلام»،«کارنامه اسلام»،«تاریخ در ترازو»،«دو قرن سکوت»،«تاریخ ایران بعد از اسلام»، «تاریخ مردم ایران»، «روزگاران؛ تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی» و... است.

با این حال برادر عبدالحسین زرین کوب در گفت وگو با «ایسنا» از سرنوشت مبهم تعدادی از آثار این نویسنده سخن می گوید و اظهار می کند که با گذشت 40 سال و با وجود پیگیری ها، کتاب های او هنوز پیدا نشده اند. عظیم زرین کوب به «ایسنا» می گوید، مقاله های بسیاری از عبدالحسین زرین کوب - استاد دانشگاه، پژوهشگر و مورخ - بر جای مانده که هنوز منتشر نشده اند. این مقالات به همراه حدود 6 هزار کتاب کتابخانه شخصی او به مرکز دایره المعارف اسلامی سپرده شده است و این مرکز درباره انتشار آنها تصمیم گیری می کند. به گفته او، در این میان تعدادی از کتاب های زرین کوب پیش از انتشار گم یا سرقت شده اند. در کتاب شناسی ای که عنایت الله مجیدی نوشته، عنوان این کتاب ها این گونه آمده است: «ادبیات فرانسه در دوران کلاسیک» ترجمه از مجموعه چه می دانم، پایان ترجمه 1329 که در دست ناشر مفقود شده است؛ «انسان الهی» درباره زندگی و شخصیت علی بن ابی طالب علیه السلام، پایان تحریر اردیبهشت 1357؛ «اسلام در نقش فرهنگ و سیاست»، درباره زندگی سیدجمال الدین اسدآبادی، پایان تحریر، اسفند 1356، (این دو کتاب اخیر در دفتر کار نویسنده در دانشکده ادبیات به دست اشخاص غیرمسوول از بین رفتند)؛ «نردبان آسمان»، شامل سه مجلد که نسخه خطی آن نزد ناشر مفقود شد و اکنون در اختیار کس دیگری است که این فرد برای تحویل دادنش مطالبه مبلغی هنگفت کرده است و از قراین پیداست ترجیح می دهد آن را به نام خود منتشر کند؛ و «تاریخ ایران بعد از اسلام»، جلد دوم. برادر عبدالحسین زرین کوب که وصی اوست درباره سرنوشت این کتاب ها می گوید: زرین کوب برای عمل جراحی قلبش به آمریکا رفته بود، وقتی برگشت افرادی دفترش در دانشگاه تهران را گرفته وسایلش را برداشته بودند. بعد از مرگ زرین کوب من خیلی پیگیری کردم، قبل از فوت هم خودش سال ها پیگیری کرد که متاسفانه کتاب ها پیدا نشدند. زمانی که جلد اول «تاریخ ایران بعد از اسلام» نوشته شد به مدت هفت سال به خاطر اختلاف وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ آن زمان پخش نمی شد که با اعتراض شرق شناسان در داخل و خارج از کشور، پخش شد. جلد دومش هم گم شد.

زلزله طبس، ویرانی و آمار متناقض

25 شهریورماه 1357 یکی از مهیب ترین زلزله های تاریخ معاصر در طبس رخ داد که باعث ویرانی کامل این شهر چهارهزار ساله شد. این زلزله در بحبوحه انقلاب اسلامی و حدود یک هفته پس از واقعه 17 شهریور در تهران اتفاق افتاد؛ از این رو چندان مورد توجه رسانه ها قرار نگرفت، چراکه فضای کشور، سیاسی بود. در اثر این زلزله 30 آبادی خراب و به 100 آبادی دیگر خسارت وارد شد. این زلزله 25هزار نفر را به کام مرگ کشاند؛ آن هم در شهرستانی که حدود 35هزار نفر جمعیت داشت. اگر چه در مورد اغلب زلزله های بزرگ کشور آمار دقیقی از تعداد کشته شده ها در دست نیست ولی از نکات قابل توجه در مورد زلزله طبس، اختلاف فاحش آمار موجود از تعداد جان باختگان این زلزله است. به گونه ای که مرکز آمار ایران در مهر1357 تعداد این کشته ها را 6363 نفر اعلام کرد که این تعداد شامل 3 هزار و 662 نفر در شهر طبس و 2 هزار و 701 نفر در روستاهای اطراف بودند، اما با توجه به جو هیجان زده پس از زلزله، امکان ثبت دقیق تعداد کشته ها وجود نداشت به طوری که بنابر گفته برخی کارشناسان، تعداد تلفات زمین لرزه طبس حدود 12 هزار نفر بوده است.

انتشار ندای وطن

23 شهریور 1287 روزنامه ندای وطن با مدیریت مجدالاسلام کرمانی در تهران انتشار یافت. ندای وطن در شمارگان سه هزار نسخه و در روز جمعه توزیع می شد. هزینه اشتراک سالانه این نشریه که از جنبش مشروطه خواهی حمایت می کرد 25 قران بود. مجدالاسلام در زمان صدارت عین الدوله به همراه میرزا حسن رشدیه و میرزا آقا اصفهانی به کلات نادری تبعید شد تا اینکه در زمان صدارت مشیرالدوله، به تهران بازگشت. او همچنین مدیر نشریات «کشکول» و «محاکمات» بود.