آرشیو شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۸، شماره ۴۴۸۶
صفحه اول
۱
اقتصاد

تغییر جایگاه نفت

سید حمید حسینی

چند ماهی است که بازار نفت با ریسک های مختلفی روبه رو است. حمله به آرامکو و اخیرا نیز مورد هدف قرار گرفتن نفتکش ایرانی از جمله این ریسک ها هستند. با وجود اینکه در حملات اخیر چندین میلیون بشکه نفت از بین رفت اما این حوادث تاثیر کوتاه مدت و کمی بر قیمت نفت داشت. این قبیل حوادث نشان می دهد که مخاطرات ژئوپولتیکی تاثیر زیادی بر قیمت نفت نمی گذارند. شاید وقت آن رسیده که به این قضیه اذعان شود که نفت اهمیت خود را به عنوان کالای استراتژیک و سیاسی از دست داده و در واقع عوامل موثر بر قیمت، عرضه و تقاضاست. علاوه بر عرضه و تقاضا عوامل دیگری نیز بر قیمت نفت تاثیر می گذارد. افزایش تولید نفت شیل، رویکرد مثبت کشورها به انرژی های تجدیدپذیر، همچنین مازاد عرضه نفت در بازار، قیمت را کنترل می کند. در واقع این حوادث که قبلا روی بازار نفت تاثیر می گذاشت دیگر تاثیری ندارد. به بیان دیگر نباید به افزایش قیمتی که به واسطه این حوادث رخ می دهد، وابسته بود چراکه واقعی نیستند و سریع تخلیه می شوند. عامل دیگر تغییر جایگاه نفت است. به این معنا که نفت دیگر کالای سیاسی نیست. اگر کشوری نفتش را از یک کشور بخرد با ایجاد مشکل برای کشور فروشنده برای تامین نفت به سراغ دیگری می رود. در واقع هر کشوری به دنبال بهبود وضعیت خود است. این وضعیت می تواند با خرید نفت از کشور دیگری تامین شود. به عنوان مثال با تحریم نفت ایران، بخشی از نفت چین توسط سایر تولیدکنندگان نفتی تامین شد. بنابراین چین یا هر کشور دیگری که به نفت نیاز دارد آن را به هر ترتیبی تامین می کند. عامل دیگر تنوع منابع تامین نفت است. در گذشته با هر اتفاقی، بازار نفت متضرر می شد و قیمت نیز تغییر می کرد. این به ضرر کشورهای خریدار بود. به همین دلیل کشورها برای تامین امنیت انرژی خود سعی در تنوع بخشی کردند.

عامل دیگر اثر پذیری کم قیمت نفت از تحریم هاست. در دهه ابتدایی 90 که ایران تحریم شد، بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که با خروج نفت ایران از بازار 10 دلار به قیمت نفت افزوده شد. ولی در دور جدید تحریم، خروج نفت ایران و ونزوئلا از بازار، تاثیر کمی بر قیمت گذاشت. در پایان باید به این نکته اشاره کرد که نفت تا مدت ها در کانال 50 تا 60 دلار باقی می ماند.