آرشیو شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۸، شماره ۴۴۸۶
جلد دوم
۷
نگاه

درباره پیتر هانتکه

نویسنده ای با مواضع مختلف

علی اصغر حداد

پیتر هانتکه سبک نوشتاری گوناگونی دارد و از جوانی اش تا به امروز این سبک را تغییر داده است. زمانی متون طولانی ادبی را نمی پذیرفت اما حالا موضعش را تغییر داده و خودش هم به نوشتن رمان حجیم روی آورده است. او در سال های اخیر دو رمان قطور نوشته است.

پیتر هانتکه در نخستین آثارش در ادبیاتی پیشتاز بود که در آن زبان را موضوعی مناسب برای تجربه و آزمودن اندیشه ها می دانستند. از زبانی دیگر ادبیات با زبان شکل می گیرد و نه با اشیا و موضوعاتی که با این زبان توصیف می شوند. بعدتر موضوع اصلی اش را نقد قالب های ادبی مرسوم از گذشته در شعر، نثر، نمایشنامه نویسی و انتظارات خواننده از ادبیات قرار داد که در نمایشنامه «اهانت به تماشاچیان» دیده می شود. در گام بعدی پیتر هانتکه با موضع گیری های مستقیم و مرسوم در ادبیات مخالفت کرد و مبانی نظری خود را در نقد زبان مطرح کرد. در ادامه این راه نیز دوباره به شیوه روایت سنتی بازگشت. بسیاری او را در این راه پیرو «اشتیفتر» می دانند و او را با این نویسنده مقایسه می کنند، اما هانتکه خود مخالف این نظر است. حالا او را برای نوشتن نمایشنامه هایی که گاهی ابزورد هستند، می شناسیم.

موضع سیاسی هانتکه در ارتباط با جنگ بالکان و تجزیه یوگسلاوی بود که به نظر می رسید از صرب ها دفاع می کرد اما واقعیت امر این طور نبود. بعد از آن جنگ تعداد بسیار زیادی از آن منطقه به اتریش پناهنده شدند، چون با اتریش هم مرز بود و مسائل سیاسی و ادبی را پیش آورد که هانتکه هم موضعی در این بحث ها گرفت.

اهدای جایزه نوبل را به نویسنده ای نمی توان داوری کرد، اما همیشه در هر جایزه ای نویسندگانی هستند که مغبون می شوند تا یک نفر این جایزه را به دست بیاورد. هیچ وقت در مورد هیچ جایزه ای نمی توان گفت داوران درست عمل کرده اند و باید همین فرد مورد تجلیل قرار می گرفت.