آرشیو پنجشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۸، شماره ۳۵۴۶
علم
۹
علم و جامعه

هوپیتال و قاعده اش

حسن فتاحی (عضو هیئت تحریریه فصلنامه نقد کتاب علوم محض و کاربردی)

احتمالا از دوران مدرسه و از درس ریاضی قاعده هوپیتال را به یاد دارید. در دو سال آخر مقطع دبیرستان، چه در نظام قدیم، چه در نظام جدید قدیم و چه در نظام جدید جدید، قاعده هوپیتال مانند نگینی درخشان در کتاب های ریاضی می درخشد. به زبان بسیار ساده قاعده هوپیتال چنین است: اگر در محاسبه یک حد که به سمت عددی مشخص میل می کند، به دو حالت «صفر صفرم» یا «بی نهایت بی نهایتم» برخوردیم، می توان با مشتق گرفتن از صورت و مخرج کسر آن را از حالت مبهم درآورده و مقدار حد را حساب کرد. بیان فرم فنی تر قاعده هوپیتال خود مقاله ای جداگانه نیاز دارد و دانش ریاضی؛ اما آنچه در این یادداشت کوتاه به آن می پردازیم، روایتی کوتاه از زندگی ریاضی دان ناموری است که این قاعده به نام او مزین است: هوپیتال یا با تلفظ صحیح تر آن لوپیتال. گیوم فرانسوا آنتوان مارکیز دو لوپیتال.

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:
اشتراک شخصی
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 1,390,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 70 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
توجه!
  • دسترسی به متن مقالات این پایگاه در قالب ارایه خدمات کتابخانه دیجیتال و با دریافت حق عضویت صورت می‌گیرد و مگیران بهایی برای هر مقاله تعیین نکرده و وجهی بابت آن دریافت نمی‌کند.
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.