آرشیو سه‌شنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۸، شماره ۷۱۸۷
فرهنگی
۶
کتاب روز

بازخوانشی تازه از تاریخ صدر اسلام

دکتر فرهاد بهبهانی

.«هوان کل» زاده 1952 استاد امریکایی رشته تاریخ در دانشگاه میشیگان و نویسنده کتاب ها و مقاله‏ های پرشماری درباره جهان اسلام است. او همچنین نویسنده و خالق وب‏نوشتار معروف Informed Comment است که سالانه به صورت میانگین 5/4 میلیون بازدیدکننده دارد. کل  در کتاب اخیرش «محمد: پیامبر صلح در گرماگرم ستیز امپراطور ها» (2018) به بازخوانی زندگی پیامبر اسلام(ص) از عنفوان جوانی تا پایان عمر پرداخته است. در این اثر با استناد به ماخذ و منابع تاریخی، شیوه صلح طلبانه پیامبر(ص) را با رو ش های معمول مواجهه امپراطوری های روم و ایران، حتی با آرای متکلمان مسیحی آن روزگار سنجیده و جنگ های مهم صدر اسلام را یک به یک تحلیل کرده است. بجز رویکرد تاریخی تطبیقی- مقایسه ای کتاب به موضوع، آنچه شاید این اثر را از آثار مشابه متمایز سازد از سویی، نگرش نوآورانه ای است که به ماخذ روایی اسلامی دارد و از سوی دیگر استنادهای بجا و گاه یکسره تازه اش به آیات قرآن است. این کتاب بر آن است تا تفسیر دوباره‏ ای از اسلام نخستین در مقام نهضتی سخت متاثر از ارزش‏ های صلح‏‏ ورزانه در واکنش به کشتار حاصل از دهه‏ ها جنگ و کشمکش‏ دینی ملازم آن به دست دهد. از جنگ‏ های صلیبی تا دوران استعمار، نزاع ‏های مسیحیان و مسلمانان به این گرایش در میان نویسندگان بهره ‏مند از میراث اروپایی دامن زد که تنها بر مساله اسلام و جنگ تمرکز کردند و از جنبه صلح و تعاون غفلت ورزیدند.

کتاب حاضر به جای‏ آن‏که بکوشد توضیح دهد که مسلمانان درباره کتاب مقدس‏ شان چه می‏ اندیشند، قرآن را در بستر تاریخی اش بررسی می‏ کند. قرآن بر آزادی عقیده و رواداری و گذشت نسبت به دشمنان پای می ‏فشارد و از جنگ ناموجه و یورش گرانه بازمی‏ دارد. قرآن به همه موحدان درستکار و نه فقط به پیروان پیامبر اسلام(ص)مژده رستگاری می دهد. بسیاری از بیگانگان و جمع نه‏ چندان کم‏ شماری از مسلمانان هیچ ‏یک از این اوصاف را به آن نسبت نداده ‏اند، بلکه غالبا آن را چنان تفسیر کرده ‏اند که گویی عکس آن را تایید می‏ کند. این حقیقت نشانگر آن است که قرآن تا چه حدی مورد سوء فهم واقع شده است. دلایل فراوانی برای چنین سوء فهمی می توان برشمرد، از جمله مرام ‏های سلطه‏ گرانه امپراطوری ‏های متاخر بیزانسی مسیحی و عباسی اسلامی، وجود مشکلاتی در تفسیر نص قرآن و ناتوانی در قرائت نص در قیاس با متون رومی و ایرانی معاصرش که به این شیوه می توان ارزش‏ ها و دغدغه ‏های قرآن را در برابر ارزش‏ ها و دغدغه‏ های کسان دیگری که در آن دوره می‏ زیستند قیاس کرد و سنجید.

محمد: پیامبر صلح در گرماگرم ستیز امپراطوری ها

نویسنده: هوان کل

مترجم: صالح طباطبایی

ناشر: روزنه

تاریخ انتشار: 1398