شکر و تشکر دو قسم است: زبانی و عملی؛ شکر زبانی مانند این است که گفته شود: متشکرم یا سپاسگزارم و این نشان دهنده کمال شخص است؛ اما شکر حقیقی همان شکر فعلی و عملی است؛ یعنی انسان با استفاده درست از نعمتی که خدا داده و استفاده از آن را مشخص کرده، شاکر و سپاسگزار واقعی باشد.

اصولا یکی از اسمای خدا در مقام صفات فعلی، شاکر (حج، آیه 158) و شکور (تغابن، آیه 17) است. خدا نیز زمانی نسبت به بنده ای در مقام شاکر ظهور می یابد که جزای کار خوب و خیرش را با بهشت و پاداش های عملی می دهد؛ یعنی این طور نیست که خدا شکر زبانی به جا آورد، بلکه در برابر کار نیک مومن که حسن فعلی با حسن فاعلی و کار نیک با پندار نیک و نیت خالص همراه است، خدا پاداش عملی چون بهشت و شراب طهور و مانند آن می دهد. این همان شکرگزاری عملی خدا است و این گونه بنده مومن صالح و محسن ،مشکور شکر خدا قرار می گیرد.(اسراء، آیه 19؛ انسان، آیه 22)

انسان مومن نیز می بایست شاکر حقیقی باشد، یعنی به تشکر زبانی که امری لازم اما ناکافی است بسنده نکند، بلکه نعمتی را که خدا در اختیار او گذاشته است در همان راستای حکمت الهی از آن بهره گیرد تا این گونه شکر حقیقی را به جا آورد و با شکر فعلی و عملی خویش نشان دهد که شاکر حقیقی خدا است.