آرشیو پنج‌شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۸، شماره ۴۵۱۶
صفحه اول
۱
سرمقاله

به سوی آزادی اجتماعات

دکتر حسین میرمحمدصادقی

اصل آزادی اجتماعات از آن دست موضوعاتی است که هم مورد تاکید موکد قانون اساسی است و هم در اسناد و کنوانسیون های حقوق بشری که اتفاقا ایران نیز به برخی از آنها پیوسته، مورد تاکید قرار گرفته است. بنابراین می توان از اصل آزادی اجتماعات به عنوان حقی اساسی از حقوق بنیادین بشر نام برد؛ فارغ از این بحث که آزادی در بیان نظرات و اعتراضات یکی از اصول بنیادین حقوق بشر است اما مصلحت هر حکومت و حاکمیتی ایجاب می کند که شهروندان بتوانند نظرات و اعتراضات شان در مسائل و موضوعات مختلف را مطرح کنند چراکه این مهم از یک سو باعث می شود که اگر ایرادی به اقدامات و تصمیم های مسوولان وجود دارد، مسوولان در اثر برگزاری این تجمعات و مسائلی که در آن مطرح می شود، از این ایرادها مطلع شده و برای رفع آنها تلاش کنند و از دیگر سو وقتی مکان هایی برای بیان اعتراض تعریف می شود، از افراط و تندروی جلوگیری می شود؛ به بیان دیگر این مساله عملا به کسادی بازار کسانی می انجامد که تلاش می کنند از شهروندان ناراضی در راستای انجام رفتار ساختارشکنانه استفاده کنند. در حقیقت وقتی شهروندان جایی برای بیان اعتراض خود داشته باشند، دست به اقدامات افراطی نمی زنند. ناگفته نماند در این موارد دولت یا هر قوه دیگری نمی تواند این حق شهروندان را به گونه ای محدود کند که حق برگزاری تجمعات فقط در مکان های خاصی در شهرهای مختلف محقق باشد؛ بلکه باتوجه به شرایط مختلف که در قوانین عادی آمده است، شهروندان می توانند ضمن کسب مجوزهایی، نسبت به برگزاری تجمع های اعتراضی اقدام کنند و طبعا مکان برگزاری این تجمع ها را هم مشخص کنند و به وزارت کشور اطلاع دهند. اما اگر وضعیت به گونه ای باشد که بدون محدود کردن حق شهروندان، اقداماتی جهت تسهیل بیان اعتراض صورت گیرد و در همان راستا مکان های خاصی برای انجام این اعتراض ها در نظر گرفته شود، چنان که اگر شهروندی خواست در مکانی دیگر تجمع کند، بتواند روال قانونی مربوطه را طی و نسبت به برگزاری تجمع مدنظر خود اقدام کند این مصوبه اقدامی مثبت به نظر می رسد؛ مضاف بر آنکه سال هاست، محوطه مقابل ساختمان پارلمان به عنوان یکی از مکان های برگزاری تجمع های اعتراضی در نظر گرفته شده و شهروندان از این محل برای بیان اعتراض و انتقادهای خود استفاده می کنند و گاهی اوقات هم پاسخی هم از مسوولان دریافت می کنند، چنانچه در کشورهای دیگر نیز مکان هایی همچون «هایدپارک» در لندن وجود دارد که شهروندان می توانند آنجا تجمع کنند. در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی عملا محوطه دانشگاه تهران به مکانی برای میتینگ های سیاسی و اعتراضی تبدیل شده بود؛ به گونه ای که هر روز گروه های مختلفی در دانشگاه تهران جمع می شدند و نظرات خود را مطرح می کردند و با افرادی که نظر مخالفی داشتند، مباحثه می کردند. بنابراین هرچند محدود کردن اینکه شهروندان تنها در مکان های خاص اجازه تجمع داشته باشند، درست نیست و می تواند خلاف قانون اساسی باشد اما اینکه در همان راستا مکان هایی در نظر گرفته شود که شهروندان بتوانند برای بیان نظر از انتقاد و اعتراض شان استفاده کنند، اقدام مثبت و گامی است رو به سوی آزادی بیان و حق اعتراض!