یکی از نکته های ظریفی که فردوسی در شاهکار خود نشان می دهد، وجود سامانه خبرگیری و خبررسانی بسیار توانمند و کارا در آغاز شاهنامه و نبود چنین سیستمی در آخر شاهنامه است. فردوسی نشان می دهد که در ایران کهن، ستاره شناسی و پیشگویی آینده بر پایه حرکت ستارگان، شیوه ای برای اقناع جامعه یا روحیه دادن به مردم و سپاهیان بوده است ولی در عمل، کارها بر پایه به دست آوردن بسیار دقیق خبرها و رساندن شتابان آن به مقام تصمیم گیرنده انجام می شده است. چیزی که گستردگی «چشم و گوش شاه» و «چاپار» کارآمد دوران هخامنشیان را به یاد می آورد. ولی هر چه به پایان دوران ساسانیان نزدیک می شویم، بی خبری از جهان و اطرافیان و تکیه بر رمل و اسطرلاب و پیشگویی ستاره شناسان بیشتر می شود و این بیت انتقادی دیباچه شاهنامه را به یاد می آورد: