آرشیو یک‌شنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۸، شماره ۵۵۴۴
زندگی: سلامت
۱۴
راست قامت

راهکارهای درمانی انحراف انگشت شست پا

دکتر پرهام پارسانژاد

 این ضایعه معمولا براثر پوشیدن کفش تنگ و نوک باریک یا کفش هایی که کف آن تخت است و قوس های کف پا را خوب در بر نمی گیرد، ایجاد می شود. کف پای صاف، کوتاهی تاندون آشیل و نرمی مفاصل نیز از علل زمینه ای این اختلال هستند .

در این ضایعه شست پا به خارج انحراف پیدا می کند و ناحیه پایینی و داخلی مفصل شست پا متورم می شود، این پدیده را بونیون هم می نامند . بسیاری از بیماران خصوصا خانم ها از ظاهر پا در این ضایعه شکایت دارند. برخی دیگر نیز درد و ناراحتی را هنگام خم شدن پنجه و انگشت شست خصوصا هنگام تحمل وزن و راه رفتن گزارش می کنند .

انحراف یا قوز شست پا پدیده شایعی است که می تواند از سنین پیش از ده سالگی آغاز شود و بیشتر در زنان اتفاق می افتد. قوز شست پا را هالوکس والگوس می نامند. هالوکس به معنای شست بوده و والگوس به معنای انحراف به سمت خارج است.

برای درمان این ضایعه از یک سری اسپلینت هایی که شست پا درحالت صاف قرارمی گیرد و نیز ازکفش های نوک پهن و کفی های طبی که زیر پنجه پا یک سری برجستگی ها دارد استفاده می کنند.

اسپلینت هایی که برای اصلاح این اختلال استفاده می شود در دو نوع به بیماران توصیه می شود: اسپلینت شب که برای هنگام خواب و استراحت تجویز شده و اسپلینت های لاانگشتی که داخل کفش و در هنگام فعالیت مورد استفاده قرار می گیرند.

در بیمارانی که از درد شدید این ناحیه رنج می برند استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یکی از راهکارهای موثر در کاهش علائم آنهاست .

یکی از درمان های موثر در این اختلال فیزیوتراپی است. در این درمان ضمن به کارگیری ابزارهای کاهش دهنده درد و التهاب همچون لیزر، اولتراسوند، سرمادرمانی و تحریکات الکتریکی، تکنیک های استرچینگ (کششی) عضلات کف پا و اطراف انگشت شست، متحرک سازی مفصل شست و سایر مفاصل در پا و آزادسازی بافت های نرم در این موضع توسط فیزیوتراپیست مورد استفاده قرار می گیرد .

استفاده از سوزن خشک که گاهی اوقات بنا به صلاحدید فیزیوتراپیست با تحریک الکتریکی همراه می شود نیز یکی از تکنیک های جدید در ایجاد توازن میان عضلات و کاهش درد و التهاب و اصلاح این بدشکلی مفصل شست پا است. همچنین در بخش فیزیوتراپی یک سری تمرین های تقویت عضلات بیرونی مفصل شست با استفاده از ابزار هایی ساده و تمرینات کششی برای انجام در منزل به این بیماران آموزش داده می شود .

در موارد حاد این ضایعه که زاویه انحراف شست افزایش یافته و با روش های فیزیوتراپی قابل کنترل نباشد و درد و التهاب شدید عملکرد روزانه فرد را مختل کند از روش های جراحی برای اصلاح و صاف کردن پا استفاده شود .

 طولانی شدن این ضایعه و اختلال در عملکرد طبیعی پا یا استخوان های کف پا نه تنها می تواند موجب ایجاد آسیب در مچ پا، زانو و ستون فقرات کمری شود، بلکه نواحی بالاتر مانند گردن، پشت و شانه را نیز درگیر می کند.

افرادی که قوز شست پای خود را با استفاده از اسپلینت ها، فیزیوتراپی یا جراحی اصلاح می کنند، باید مواردی را برای عدم بازگشت این ضایعه رعایت کنند. ادامه تمرینات آموزش داده شده در فیزیوتراپی و عدم استفاده از کفش های نوک باریک، پاشنه بلند یا با کفی صاف، نکاتی هستند که می تواند مانع از عود مجدد و بازگشت قوز شست پا شود.

 یکی از تمرین های موثر در اصلاح قوز شست پا کشش تاندون آشیل با استفاده از یک پله کوچک یا سطح شیبدار است که می تواند به صورت ده کشش ده ثانیه ای دو تا سه بار در روز انجام شود .

فیزیوتراپیست از بیمار می خواهد با پنجه لبه پله بایستد در حالی که با دستش نرده کنار را بگیرد و پاشنه ها را به پایین ببرد تا پشت ساق کشیده شود و سپس به وضعیت اول برگردد.

کشش عضلات داخلی شست پا که با استفاده از یک باند کشی باریک در سه ست ده ثانیه ای، دو تا سه بار در روز به فرد آموزش داده می شود در این تمرین فرد باند کشی را دور شست های خود می اندازد و با دور کردن پاها از هم در عضلات داخلی شست کشش ایجاد می کند.