اگر دنبال یک جواب خیلی کوتاه برای این پرسش هستید، این نوشته چندان برایتان جالب نخواهد بود. واقعیت این است که پزشکی علمی وسیع و پیچیده است و کسانی که دنبال جواب های کوتاه برای بیماری ها و درمان آن می گردند، معمولا به بیراهه می روند .

اکنون می پردازم به پرسش اصلی: دگزامتازون دارویی از دسته کورتون هاست که خواص بسیاری دارد. کورتون ها در حال حاضر برای ده ها و شاید صدها بیماری به عنوان درمان به کار می روند و در عین حال روزانه هزاران مورد استفاده نابجا و اشتباه نیز از آنها می شود.

دو مثال می زنم: بیماری را با ضربه سر به اورژانس می آورند، جراح اعصاب بعد از دیدن سی تی اسکن او دستوراتی می دهد. یکی از این دستورات تزریق چند آمپول دگزامتازون به بیمار هر چند ساعت است. اینجا پزشک قصد دارد با استفاده از خواص درمانی دگزامتازون کمی از فشار جمجمه کم کند و بیمار را از مرگ نجات دهد.

بیماری با گلو درد به اورژانس می آید. دو یا سه دقیقه بعد و قبل از این که بیماری تشخیص داده شود، نسخه نوشته می شود و یکی از داروها دگزامتازون است. اینجا هدف کم کردن درد و ایجاد رضایت بیمار است. اما گاهی این رضایت صدماتی در پی دارد.

در مثال اول با این که داروی دگزامتازون به عنوان یکی از قوی ترین داروهای کورتونی دارای عارضه است ولی نجات زندگی بیمار ارزش این تزریق را دارد. ولی در مورد دوم آیا بهبود از درد هم این ارزش را دارد؟

داروهایی که آنها را به عنوان کورتون می شناسیم شامل پردنیزولون، بتامتازون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون، ترپامسینولون، هیدروکورتیزون وکلوبتازول هستند . این داروها خاصیت مسکن و تضعیف سیستم ایمنی بدن را داشته و در درمان تعداد زیادی از بیماری ها کاربرد دارند. نام علمی این داروها کورتیکواستروئید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارند. برای درمان برخی از بیماری ها به عنوان مسکن فوری از انواع کورتون ها استفاده می کنیم. مثلا در حساسیت های شدید تزریق یک آمپول حاوی کورتون می تواند نجات بخش باشد یا در حملات شدید آسم استفاده از کورتون خوراکی یا تزریقی باعث باز شدن راه های هوایی وبهبود می شود. فصل پاییز رو به پایان و زمستان در پیش است. انواع بیماری های ویروسی از جمله آنفلوآنزا کمی شایع شده اند و استفاده بسیار زیاد از مسکن ها از جمله داروهای کورتونی باید با دقت صورت گیرند. این بحث را در هفته آینده دنبال  می کنیم.