علی مرادی مراغه ای 17 فروردین 1299سالروز قیام شیخ محمد خیابانی است؛ خیابانی یک انسان کاملا امروزی بود و در قیامش نیز دستاوردهای مدرنیته مانند تجدد، دموکراسی و مشروطه خواهی موج می زند. از همین روست که طبق گفته کسروی، روحانیون کهنسال تبریز در برابر موج تجددخواهی او ایستادگی و مقاومت کردند اما در مقابل، طلاب و وعاظ جوان به شدت طرفدارش شدند.

خیابانی در 40 سالگی با توطیه مخبرالسلطنه هدایت کشته شد. جنازه اش را بر دوش اسبی انداخته در کوی و برزن شهر گرداندند تا دیگران عبرت گرفته دم از آزادی و مشروطه خواهی نزنند! 

چنین می نماید که تمامی قیام های دور از مرکز و رهبرانشان در تاریخ معاصر ایران،سرانجامی دردناک و خونبار پیدا کرده اند؛ محمدتقی خان پسیان را پس از کشتن، «در قوچان نسبت به سر و جسدش بی احترامی زیادی شده و سر را در تمام میدان های قوچان آویزان کردند»(اسناد موسسه تاریخ معاصر).میرزا کوچک خان را نیز پس از کشتن به مدت 20 سال، سرش جدا از تنش ماند؛ سر بریده اش در سلیمان داراب رشت، دفن گردیده جسدش در قبرستان خانقاه واقع در گیلوان! و تنها پس از تبعید رضاشاه یعنی 20 سال بعد با کوشش های خانواده اش آن سر به جسدش پیوست، البته به صورت مخفیانه! اما داستان خیابانی از اینها نیز بیشتر، داستانی است پر آب چشم! هنگامی که در پس کوچه های تبریز در حصار کفتاران گرفتار آمده بود پس از کشتن، قزاق ها پیکر خونینش را دور شهر گرداندند و انبوهی از تماشاگران بی تفاوت گرد جنازه را گرفته یا کف می زدند همان ها که تا دیروز در پایای نطق هایش کف می زده و زنده باد می گفتند (قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز، کسروی،با مقدمه کاتوزیان... ص168). همیشه منابع می نویسند که به جنازه اش بی حرمتی کردند اما نمی نویسند این بی حرمتی چه بوده است؟ و من هم از آن می گذرم که این بی حرمتی سینه به سینه نقل شده حتی منابع از درج آن نیز شرم داشته است!

هر سه آنها عاشق ایران و عظمت آن بودند و شیخ محمد خیابانی شعارش در تمامی میتینگ ها این بوده: «آذربایجان جزو لاینفک ایران و ایران جزو لایتجزای آذربایجان»(خاطرات عبدالله بهرامی، ص 635 و دو مبارز جنبش مشروطه، رییس نیا، ص 268) اما قاتلین بر آنها انگ تجزیه طلبی زدند تا کشتن شان آسان و خدمت به وطن تلقی شود! چنین می نماید که در نظر این قاتلین که در مکتب استبداد مرکزی تربیت یافته بودند هر فردی که در میان اقوام ایرانی و یا دور از مرکز متولد می شود اگر از آزادی و عدالت دم زند بالقوه یک تجزیه طلب است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود!