آرشیو دوشنبه ۹ تیر ۱۳۹۹، شماره ۷۳۸۰
فرهنگی
۱۹

ثبت در یونسکو به منزله جهانی بودن است نه ثبت ملی یک کشور

علی شیرازی (خوشنویس)

به طور اتفاقی در تماس با یکی از مطلعین سازمان میراث فرهنگی متوجه شدم که هر کشوری که هنری دارد می تواند آن را به عنوان یک شیوه و مکتب در جهان ثبت کند نه به عنوان ثبت ملی کشورش. ایشان برای من متنی فرستادند که کاملا گویای این موضوع است. در این متن آمده:«طبق کنوانسیون مصوب سال 2003 در یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد)، میراث فرهنگی ناملموس جوامع و کشورها شامل رسوم، بازنمایی ها، تجلیات، دانش ها، مهارت ها و ابزارها، اشیا، دست ساخته ها و فضاهای فرهنگی مرتبط با آنهاست و ثبتشان، احترام به تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری را ترویج می دهد. از این رو، کشورها تلاش می کنند با ثبت میراث ناملموس خود، علاوه بر حفظ و نگهداری آن از خطر انحراف یا انقراض، توجه دیگر ملل را به آن مقوله جلب کنند.» بنابر این باید به منزله یک میراث بشری در یونسکو ثبت شود و این کار به منزله انحصاری بودن هنر یک کشور نیست. در حقیقت جهانی بودن مد نظر یونسکو است. مثل موزه ها که آثاری را نگهداری می کنند. مثلا در یکی از موزه های کشور فرانسه بخشی است به نام هنر ایران باستان که به معنای این نیست که آن آثار ایرانی مربوط به کشور فرانسه است. داستان ثبت آثار ملموس و غیرملموس هم همین است. بعضی هنرها در بین کشورها مشترک است. مثلا هنر ابری سازی یا ابر و باد که روی کاغذ به اشکال مختلف رنگ آمیزی می کنند. در چین، ژاپن، ترکیه، ایران و برخی کشورهای عربی این کار انجام می شود و اگر کشوری آن را ثبت کند نشان دهنده میراث بشری است نه میراث ملی آن کشور. ما نگران بودیم که خط نستعلیق، شکسته و خط تعلیق که خط خاص ایرانی است به نام کشور ترکیه ثبت شود اما وقتی بررسی کردیم متوجه شدیم جای نگرانی نیست و این ثبت ها میراث جهانی است.