آرشیو چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۹، شماره ۴۶۸۱
صفحه اول
۱
سرمقاله

چشم انداز تمدید تحریم

دکتر عبدالرضا فرجی راد

ایالات متحده از ابتدای سال جاری میلادی و با نزدیک شدن موعد لغو تحریم تسلیحات متعارف ایران که پیش تر از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده بود، تلاش ها برای جلوگیری از لغو این تحریم ها و همچنین تمدید آن را آغاز کرد. واشنگتن در نظر داشت از طریق رایزنی با دیگر کشورهای عضو برنامه جامع اقدام مشترک و همچنین اعمال فشار بر آنها، کشورهای اروپایی، روسیه و چین را راضی کند تا از طرح کاخ سفید مبنی بر تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی علیه ایران حمایت کنند و به قطعنامه ای که در این راستا از سوی امریکا پیشنهاد می شود، رای مثبت دهند. 

در هفته های اخیر تلاش های ایالات متحده شدت گرفته و دولت امریکا اعلام کرده است که اگر دیگر کشورها با واشنگتن در راستای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران همکاری نکنند، کاخ سفید مستقلا اقدام به استفاده از مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم های بین المللی علیه ایران خواهد کرد. شواهد و ظواهر نشان می دهد که به رغم تلاش ایالات متحده برای تمدید تحریم ها، احتمال شکست خوردن کاخ سفید در این مسیر بسیار بیشتر از احتمال پیروزی آن است. از یک سو این احتمال وجود دارد که امریکایی ها نتوانند 8 کشور از اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد را با خود همراه کنند و به تبع آن در تصویب قطعنامه ای جدید علیه جمهوری اسلامی ایران ناکام بمانند. از دیگر سو حتی اگر امریکا بتواند همراهی 8 عضو دیگر از شورای امنیت را در مسیر تمدید تحریم تسلیحات متعارف علیه ایران جلب کند، آنگاه با مخالفت دو کشور چین و روسیه به عنوان دو عضو دائم و دارای حق وتو در شورای امنیت روبه رو خواهد شد و طرح آنها راه به جایی نخواهد برد. اصرار امریکا برای طی مسیر از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد - آن هم در شرایطی که می داند احتمال شکست بیش از پیروزی است- از آن رو است که کاخ سفید می داند برای افزایش فشارها بر ایران و همچنین اجماع سازی، نیاز به مشروعیت زایی برای تصمیماتش دارد. برای همین منظور می کوشد تا به پشتوانه صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران برای کمپین فشار حداکثری «مشروعیت» ایجاد کند. پیرامون ادعای امریکا در خصوص حق این کشور برای استفاده از مکانیسم ماشه نیز باید تصریح کرد که هرچند از نظر حقوقی امکان پیشبرد این موضوع از سوی دولت امریکا وجود ندارد، اما این احتمال مطرح است که امریکا به طور یک جانبه و بدون ارایه استدلال های حقوقی بخواهد در این راستا اقدام کند. پیش تر چین و روسیه اعلام کرده بودند که امریکا حق ندارد در حالی که از توافق هسته ای با ایران خارج شده از مکانیسم های درون این توافق بهره ببرد و مسوول سیاست خارجی اتحادیه نیز با بیان همین مساله موضع اروپا را در مخالفت با تفسیر حقوقی امریکا در راستای استفاده از مکانیسم ماشه به منظور بازگرداندن تحریم های بین المللی علیه ایران مطرح کرده بود. جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی باید با احتیاط اهمیت عمل کند. بسیار مهم است که با توجه به سیاست های ایالات متحده، مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی ادامه پیدا کند و ایران بکوشد تا اختلاف میان دو سوی آتلانتیک بر سر توافق هسته ای به اجماع برای نابودی توافق هسته ای بدل نشود. جدا کردن اروپا از امریکا امری لازم و ضروری است و نباید کاری کرد اروپایی ها نیز همسو با امریکا اقدام به افزایش فشار بر ایران کنند. در این مسیر، مذاکرات و همکاری ها با پکن و مسکو به عنوان کشورهایی که مواضعی نزدیک به ایران دارند نیز باید تداوم یابد و سیاست هایی اتخاذ شود که بتوانند بهترین نتیجه را در عرصه بین المللی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشند. برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت تاکنون توانسته اند مانع از بازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران شوند و همین مسیر باید در ادامه نیز تداوم پیدا کند.