آرشیو پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹، شماره ۷۳۸۳
ایران قرن
۱۶

تصویب ایجاد دارالمعلمین در سراسر کشور

لیلا ابراهیمیان

روز بیست ونهم بهمن 1312، مجلس شورای ملی در نشست شصت وچهارم خود درباره لایحه ایجاد 25 باب دارالمعلمین و دارالمعلمات وارد شور شد؛ لایحه ای که هفت روز قبل از طرف وزارت معارف برای تاسیس دارالمعلمین جهت تامین معلم به مجلس شورای ملی تقدیم شد تا کمیسیون بودجه مورد نیاز را تامین کند.

علی اصغر حکمت که کفیل وزارت معارف(فرهنگ) شد، درباره نحوه آموزش در ایران حکمت کرد؛ خودش اولین رئیس دانشگاه تهران شد و توسعه جدی آموزش با او آغاز شد. حکمت در گام اول خواست در کنار تاسیس دانشگاه تهران، به وضعیت دارالمعلمین سروسامان دهد. دارالمعلمین مرکزی در سال 1298 در تهران تاسیس و 9 سال بعد در مهر 1307 در دوران وزارت یحیی قراگوزلو دوره «عالی» به آن افزوده شد؛ دارالمعلمین عالی. اما استقبال از آن کم بود و بیشتر تحصیلکرده ها راه دانشگاه های اروپایی را در پیش می گرفتند. تااینکه وزارت معارف از مجلس کمک خواست؛ در روز پنج‎شنبه، 31 مرداد 1308 مجلس این ماده را تصویب کرد: «وزارت معارف مکلف است هر ساله جهت تکمیل فن تعلیم و تربیت اعتبار کمک خرج تحصیل لااقل پانزده نفر محصل در دارالمعلمین عالی در بودجه سنواتی وزارت معارف منظور بدارد.»

در دوره ریاست عیسی صدیق دارالمعلمین عالی از تیر 1311 به ساختمان نگارستان منتقل شد تا بتوانند در ساختمان جدید از امکانات بهتری بهره مند شود؛ اما دوران طلایی آن به ریاست حکمت برمی گردد. در 29 بهمن 1312 حکمت لایحه ای را در مجلس شورای ملی به شور گذاشت تا برای برپایی 25 «دارالمعلمین و دارالمعلمات» در سراسر کشور بودجه تامین کند. در آن جلسه محمدهاشم میرزا افسر، نماینده سبزوار، پیشنهاد استفاده از کلمه «آموزشگاه» به جای دارالمعلمین را داد که اکثر نماینده ها آن را پسندیدند؛ اما بار دیگر در شور بعد کلمه «آموزگارستان» پیشنهاد شد. حکمت خواست لایحه پس از اصلاح به مجلس برگردد؛ او در نوزدهم اسفند 1312 لایحه اصلاح شده را دوباره به مجلس ارائه داد. این بار به جای دارالمعلمین و دارالمعلمات، دانشسرای مقدماتی و به جای دارالمعلمین عالی، دانشسرای عالی استفاده می شد: «از این به بعد مدرسه ابتدائی دبستان و معلم آن آموزگار، مدرسه متوسطه دبیرستان و معلم آن دبیر، مدرسه صنعتی هنرستان و معلم آن هنرآموز، هر شعبه از مدارس عالیه (فاکولته) دانشکده و مجموع شعب عالیه (اونیورسیته) دانشگاه و معلم مدارس عالیه، استاد نامیده خواهد شد». این لایحه همان روز تصویب شد و نام دارالمعلمین عالی به دانشسرای عالی تغییر یافت.