خداوند از فضل خود انسان را آفریده و امتیازاتی به وی داده که به سایر مخلوقات نداده است، به خاطر همین ویژگی ها و امتیازات است که لقب خلیفه الله را به انسان قبل از خلقتش عطا کرده است. البته برای تکامل و رسیدن به این مقام نیز همه وسایل لازم از جمله فطرت، انگیزه و عقل را به وی بخشیده است.

انسان دارای نقص ها و کمبودهایی است که باید با تلاش خود در جهت رفع آنها بکوشد،در بین نقص ها، برخی ریشه ای تر و منشا نواقص دیگرند که جهل، غفلت و فراموشی از جمله این نقص هایند. در واقع انسان نسبت به یک سری امور جاهل است و غفلت دارد و حتی بعد از تلاش و زحمت برای رفع جهل و غفلت، آفت فراموشکاری، وی را تهدید می کند.

همه ما به فراموشی نعمت های خداوند مبتلا هستیم؛ لذا خداوند متعال از خود، قرآن و حتی پیامبر(ص) به«ذکر» تعبیر کرده است که ذکر به معنای «یادآوری» است؛ در واقع قرآن نوعی یادآوری برای بشر است، و چنین نیست که لزوما بشر اموری را بلد نباشد و قرآن به او بیاموزد، بلکه در بسیاری از موارد یادآوری است تا مبادا آنچه می داند به فراموشی سپرده شود.

 نعمت های الهی بسیار زیاد بوده و قابل شمارش نیستند، اما برخی از نعمت ها مهم تر و منشا نعمت های دیگرند، نعمت شناخت خداوند از همه نعمت ها برتر و بالاتر است و همچنین است شناخت راهی که به سوی کمال باید پیمود. برای انسان جاهل، علف هرز و گیاه دارویی شفابخش یکسان است؛ انسان هم باید با خود بیندیشد که آیا او علف هرز است و یا موجودی شفابخش برای جامعه؟ از این رو شناخت خداوند و شناخت مسیر کمال بسیار اهمیت دارد.

گاه انسان در جامعه تبدیل به عامل خطرناکی مانند شمر و صدام می شود؛ گاه نیز فردی مانند سلمان از ایران به حجاز می رود و پیامبر(ص) را می یابد و به جایی می رسد که رسول خدا(ص) فرمود: «سلمان منا اهل البیت»؛ اگر سلمان تنها به فکر شکم و نیازهای مادی خود بود، هرگز سلمان نمی شد؛ اما چون خود را شناخت و ارزش خود را دانست، برای شناخت مسیر تکامل به حجاز رفته و به سلمان محمدی تبدیل شد. لذا هر کسی باید با خود بیندیشد که برای چه خلق شده است؟ برای مسموم سازی یا شفابخشی جامعه؟ اگر برای شفابخشی است، برای رسیدن به آن ،چه راهی را باید بپیماید؟

بعد از نعمت شناخت خدا، نعمت شناخت راه کمال (یا همان دین) مهم ترین نعمت خداست، از همین روست که در روایات ما وارد شده است: اگر امر دایر شد بین اینکه انسان جان خود یا مال خود را بدهد، باید مال خود را فدای جان کند، اما اگر امر دایر شد بین فداکردن جان و دین، دین مهم تر است و باید جان (بلکه جان ها) را فدای آن کند؛ چرا که ارزش دین بیش از ارزش جان است.

البته نسبت به دین دو نوع بینش وجود دارد، طبق یک نگرش، دین به این دلیل مطلوب و خوب است که سبب می شود تا جرم و جنایت کمتر شده، مردم درست کردار باشند؛ و لذا جامعه دینی برای زندگی کردن بسیار خوب می شود. در واقع طبق این نظر، اهمیت دین به آن است که سبب می شود تا انسان ها در این دنیا راحت تر زندگی کنند.

با وجود چنین آثاری برای دین،اما این نگرش ناشی از جهل نسبت به اهمیت دین است، در نگرش دوم برخی دین را به عنوان راه رسیدن به کمال و سعادت ابدی می دانند که دارای ارزشی بی نهایت و غیرقابل تصور است و نه محدود و در حد همین دنیا.

 زمانی می توانیم ارزش نهضت امام خمینی(ره) را بهتر بشناسیم که متوجه شویم که چه عاملی سبب شده تا ما دین را بهتر بشناسیم، دین در جامعه ما زنده باشد و بتواند در جامعه نقش آفرین باشد؛ چرا که این امام(ره) بود که دین را در جامعه ما زنده کرد.

روزگاری در یکی از خیابان های تهران ده ها مشروب فروشی، رقاص خانه، قمارخانه و فاحشه خانه وجود داشت، اما یک کتاب فروشی وجود نداشت و محله بزرگی به فواحش اختصاص یافته بود. در آن زمان، نه تنها به دین بها داده نمی شد، بلکه اگر مثلا دانشجویی می خواست نماز بخواند، از دیگر دانشجویان خجالت می کشید و مورد تمسخر دیگران قرار می گرفت؛ چرا که دینداری عار به شمار می رفت. اگر آن وضع ادامه می یافت، معلوم نبود امروزه با توجه به این ابزارهای نوین فساد، چه چیزی از دین باقی مانده بود، چه رسد که دین در جامعه نقشی داشته باشد.

باید قدر نعمت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی را دانست،اولین وظیفه به عنوان شکر نعمت انقلاب اسلامی این است که حداقل این انقلاب را حفظ کرده و از آن نگهداری کنیم و این انقلابی که به قیمت تحمل شکنجه ها، رنج ها، مجاهدت ها و شهادت ها به ما رسیده است را مراقبت کنیم؛ و در مرحله بعد اگر دچار کمبودی هست، آن را جبران کنیم و زمینه بقاء و انتقال آن به نسل بعد را آماده کنیم.

فراموش کردن نعمت ها، از بزرگ ترین نقص های زندگی انسان هاست و باید مراقب باشیم که این نعمت ها را در پیچ و خم زندگی روزمره فراموش نکنیم،کسانی ممکن است سال ها برای پیروزی انقلاب تلاش کنند، اما سر پیری فراموش کنند که اصلا چرا برای انقلاب زحمت کشیده اند، شکنجه ها و زندان ها را چرا تحمل کرده اند و اصلا انقلاب را برای چه می خواستند!

مطالعه و خواندن کتاب، برگزاری جلسات مذهبی، قرائت قرآن و توسل به اهل بیت(ع) راه های جلوگیری از فراموشی نعمت های الهی است.از جمله این نعمت ها نعمت وجود رهبری است،شکر نعمت وجود رهبر معظم انقلاب را به جای آورید که جانشین امام زمان (عج) هستند و تجربه نشان داده که ایشان بهترین فرد برای رهبری انقلاب هستند. من کسی را در جامعیت شخصیت مانند ایشان نمی شناسم؛ مبادا که وسوسه های شیطانی و القائات برخی دشمنان و مشغله های زندگی، ما را از شکر وجود چنین نعمتی غافل کند و اطاعتمان از ایشان کمرنگ شود!

سخنرانی آیت الله مصباح یزدی (دام ظله) در دیدار با جانشینان فرماندهی انتظامی سراسر کشور؛ قم؛ 23/1/95

زلال بصیرت روزهای  پنج شنبه منتشر می شود.